Ripperda (oost)

IN BEWERKING [?]

Object
Ripperda (oost)

Locatie
Adres: Het Oldehof
Winsum
Gemeente Winsum
Provincie Groningen

Het vroegere borgterrein ligt in de bebouwde kom van Winsum aan Het Oldehof, ten oosten van de spoorlijn.

Typologie

De typologie is onbekend

Etymologie
De naam van het huis is afkomstig van het geslacht Ripperda.

Huidige situatie
De westelijke gracht is verdwenen onder de spoorlijn, de overige grachten zijn nog intact. Het kasteelterrein wordt ingenomen door een boerderij met erf. Het terrein heeft hoge archeologische waarde.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

De westelijke gracht is verdwenen onder de spoorlijn, de overige grachten zijn intact.

Afmetingen
Op grond van de kadastrale minuut uit 1830 is de afmeting van het totale terrein inclusief de buitenste grachten 70 x 130 meter. De afmetingen van het kasteel zelf zijn onbekend.

Oudste vermelding
Datum: 1539
Bron: RHC Gron. Arch., Huisarchief Farmsum, inv.nr 475.

In 1529 kocht Evert de Mepsche voorwerk (landbezit) van de commanderij te Warffum in Winsum en bouwde hij of Focko Ripperda een adellijke woonstee.

Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende eigenaar is de Mepsche of Ripperda rond 1529. Het blijft in bezit van het geslacht Ripperda tot de confiscatie in 1569. Daarna werd het goed aangekocht door de stad Groningen in 1584 (die eerder ook west Ripperda in bezit kreeg). In 1569 was de borg reeds ‘destrueert’ en waarschijnlijk nooit weer opgebouwd.

Bouwgeschiedenis
In 1529 of direct daarna is een adellijk weerbaar huis gebouwd. In 1584 is het gebouw ernstig beschadigd door krijgshandelingen en niet weer opnieuw opgebouwd. Arme mensen, die op het kasteelterrein een hutje bewonen, kregen in 1602 toestemming stenen uit de grond van de borg voor eigen gebruik aan te wenden.

Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Ripperdaborgen, Winsum, sectie E 1, nr 243 (bewerking Formsma 1987, p. 481). Detail van een getekende kaart met de borgterreinen van west en oost Ripperda ca. 1650, GHC Groninger Arch., Groot Caarteboek, nr 31 (Formsma 1987, p. 482). Tekening van Joost Verregen met een zeer omvangrijke burcht, gedateerd 1622, getiteld ‘Winsem’, aanwezig in het RHC Gron. Arch. (Formsma 1987, p. 482). (Deze tekening wordt door Formsma gekwalificeerd als een mystificatie)

Bronnen

Literatuur
Feith. J.A., (1906) 1979, De Ommelander Borgen en haar Bewoners, Groningen, 150-151. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1987, De OmmelanderBorgen en Steenhuizen, Assen/Maastricht, p. 479-484. Luitjens-Dijkveld Stol, R.A., 1957, ‘De Ripperda’s van Winsum’, in: Winsums verleden, Groningen, p. 34-122.

Documentatie

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 02-07-2009

Bouwhistorisch onderzoek RCE

Archeologisch onderzoek RCE
Rapportage KICH nr. 6735. Er is middeleeuws kogelpotaardewerk gevonden.

Overig onderzoek

Geomorfologische codering

Bodemkundige codering

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.