Ungersma / Tyarckinga / Tyadinga
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Ungersma / Tyarckinga / Tyadinga
Locatie
Adres: Paaptilsterweg
Uithuizermeeden
Gemeente Eemsmond
Provincie Groningen
Het vroegere kasteelterrein ligt ten zuidoosten van Uithuizermeeden, 300 meter van de Mariakerk aan de Paaptilsterweg.
Typologie
In de verkoopakte uit 1576 staat Ungersma beschreven als voornaam huis met vier bijgebouwen en poorten, bruggen en singels en vele rechten. Dat zou kunnen passen bij het type adellijk huis.
Etymologie
onbekend
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 27-05-2009
Het vroegere borgterrein is herkenbaar aan de oprijlaan en de buitengrachten. Het is overbouwd met een boerderijcomplex met gevelsteentekst: "Mello Ennens en Elisabet Luierts hebben dit huis geset anno 1664".
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
De (buiten)singels en de oprijlaan zijn nog aanwezig, het kasteelterrein is overbouwd met een boerderijcomplex. In 1892 is bij graafwerk een oude gracht gevonden, waarschijnlijk de binnengracht.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut van 1830 is de afmeting van het totale terrein inclusief de buitenste grachten 110 x 125 meter. De afmetingen van de burcht zijn niet bekend.
Oudste vermelding
Datum: 1489
Bron: RHC Gron. Archieven, Klauwboek Tjassens
Wanneer in 1489 in de rechtstoel van Uithuizen en Uihuizermeeden een regeling wordt getroffen over de omgang met het redgerrecht is er sprake van Tyarckinga, Tyadingahuis of Ungersma.
Bezitsgeschiedenis
Het oudst bekende eigenaarsgeslacht is de familie Rengers. Ze woonden op het huis Ten Dijke. De kleindochter van Dutmer Rengers, redger in 1489, huwt met Wolter Huinge. Deze is gedwongen het goed, toen Tyadingahuis geheten, in 1576 te verkopen aan Anna Gijsens, weduwe van Johan Sickinghe. Omstreeks 1626 woonden er Enne Melles, die een nieuwe boerderij laat bouwen in 1664 na sloop van de borg.
Bouwgeschiedenis
In de 15e eeuw is waarschijnlijk een steenhuis gebouwd. Dat huis is omstreeks 1553 "gewaldich getymmert", verbouwd dus, door Wolter Huinge. Blijkens de gevelsteen in de huidige boerderij is op het kasteelterrein een boerderij neergezet in 1664, na sloop van het kasteel. De boerderij stond niet op de plaats van het oude Ungersma.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Ungersma, Uithuizermeeden, sectie G 1, nr. 454 (bewerking Formsma . 1987, p. 422).
Bronnen
Literatuur
Feith, J.A., (1906)1979, De Ommelander Borgen en haar Bewoners, Groningen, p. 166-167. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A.Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen/Maastricht, p. 421-422.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 27-05-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.