Reitsema
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Reitsema
Locatie
Adres: Jonkerslaan
Grijpskerk
Gemeente Zuidhorn
Provincie Groningen
Het vroegere kasteelterrein ligt in de bebouwde kom van Grijpskerk, direct ten zuiden van het kerkplein en de pastorie.
Typologie
De typologie is onbekend.
Etymologie
De naam is afgeleid van het mogelijk oudste bewonersgeslacht Reitsema.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 15-04-2009
Het vroegere kasteelterrein is geheel overbouwd , er zijn nog geringe resten van de binnengracht bewaard in de tuin van de pastorie. Het terrein heeft hoge archeologische waarde.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het vroegere kasteelterrein is geheel overbouwd, er zijn nog geringe resten van de binnengracht.
Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut uit 1830 meet het totale borgterrein 160 x 190 m, en het kasteelplateau binnen de binnenste gracht 25 x 30 m.
Oudste vermelding
Datum: 1500
Bron: Rijksarchief in Friesland, archief Schwartzenberg II, van Starkenborgh nr. 4. RHC Gron.Arch, Huisarch.Farmsum, inv.nr. 774, reg.nr. 271; Fam.Archief Ewsum, inv.nr. 192, reg.nr. 176.
In 1538 treffen we Teso Kater aan als hoofdeling te Grijpskerk. Hij is getrouwd met Yeye Grijp in 1515. "Joffer" Yeye Grijp heeft omstreeks 1500 (?) Reitsmaheerd geërfd van haar ouders, die overigens onbekend zijn.
Bezitsgeschiedenis
Het geslacht Reitsema is niet met zekerheid verbonden met het huis, maar wordt wel genoemd in 1445-1448. Vrijwel zeker staat vast dat de familie Grijs eigenaar is rond 1500. Door het huwelijk van Teso Kater met Yeye Grijp komt er een dochter Bawe, die met Joost van Burmannia trouwt. Zoon Claes van Burmannia speelt een belangrijke politieke rol als gedeputeerde bij de Staten Generaal. Hij is echter toch genoodzaakt ‘Bourmanniasaete’ te koop aan te bieden, hetgeen uiteindelijk toch niet doorgaat. Na zijn dood in 1581 komt het goed aan zijn dochters, die het niet bewonen en het dan verkopen aan de familie Van Asschendorp. In 1675 is er dan een executie-verkoop aan de familie Siegers, de borg Reitsema zelf wordt dan bouwkundig niet nader omschreven als ‘behuizing, schuur en meiersbehuizing met singels’. In 1701 wisselt het goed wederom van eigenaar en wel voor Lucas Clant van Aylkema en Carel van In- en Kniphuizen. De sloop is daarna een feit, in ieder geval vóór 1730.
Bouwgeschiedenis
Waarschijnlijk is er al in de 15e eeuw een weerbaar huis gebouwd in de vorm van mogelijk een woontoren. Het dorp Grijpskerk is ingepolderd in 1425, daarna moeten ook de kerk en het kasteel gebouwd zijn door het geslacht Grijp.Daarna is er geen informatie meer over bouwhistorie. De sloop volgt tussen 1701 en 1730.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Reitsema, Grijpskerk, sectie E2, nr. 340 (bewerking Formsma 1987, p. 145).
Bronnen
Literatuur
Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen/ Maastricht, p. 143-146. Formsma, W.J., 1986, Grijpskerk.De geschiedenis van een Groninger gemeente, Groningen.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 15-04-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Beschrijving KICH nr. 15224
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.