Iwema-steenhuis
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Iwema-steenhuis
Locatie
Adres: 't Pad 15a, 9365 TA Niebert.
Niebert
Gemeente Marum
Provincie Groningen
Het steenhuis ligt 300 meter ten zuiden van het lintdorp Niebert.
Typologie
(de huidige vorm)
Het vormt het enige gebouw in de provincie Groningen, dat zijn oorspronkelijke vorm van middeleeuws steenhuis heeft bewaard.
Etymologie
Genoemd naar de oudste bewoners van de boerenfamilie Iwema.
Huidige situatie
De wit-gepleisterde boerderij met voorhuis en schuur met gelijke nokhoogte, ligt west-oost georiënteerd in een parkachtig landschap met bossage, met de dikste rode beuk van de provincie. Het voorhuis heeft een hoge verdieping met souterrain,verder zolder met zadeldak en topgevel. Het boerderijgedeelte heeft lage zijmuren op het zuiden, met kleine stalraampjes, en op het noorden een hogere zijmuur met 19e eeuwse schuifvensters. Boven de topgevels twee schoorstenen.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Het voorhuis van de schuur van de boerderij uit 1851 is het oude steenhuis uit mogelijk de 14e of 15e eeuw. De nokhoogte is in dat jaar ook met een meter verlaagd om gelijk te komen met de schuur. Vanuit de schuur zijn hoog in de westelijke ongepleisterde gevel van het steenhuis dichtgemetselde nissen en bogen te zien en tevens is in de schuur de overgang te zien naar het middeleeuwse muurwerk met kloostermoppen.
Afmetingen
Het steenhuis meet 12,5 x 16,5 m en het totale borgterrein is afgemeten op de kadasterminuutkaart uit1832 aan de hand van de restanten van de grachten ongeveer 75x 100 m.
Oudste vermelding
Datum: n.v.t.
Bron:
n.v.t.
Bezitsgeschiedenis
De oudste eigenaren zijn uit de vooraanstaande, maar niet adellijke boerenfamilie Iwema tot in de 17e eeuw. Daarna komt de familie Ibema in beeld, die het 1781 verkopen aan Ferdinand Folef baron von Inn- und Kniphausen van de Nienoord. Begin 19e eeuw raakt het dan in bezit van Ds. R. Damsté, die het in 1851 verkoopt aan Jacob Hansen de Boer.De familie De Boer blijft er wonen tot in onze tijd en sinds 1994 is er in de schuur een museum ondergebracht en sinds 1988 is het gehele borgterrein in het bezit van het Groninger Landschap.
Historische betekenis
Het betreft het enige gebouw in de provincie Groningen dat zijn oudste vorm van middeleeuws steenhuis heeft bewaard.
Bouwgeschiedenis
Het steenhuis is waarschijnlijk eind 14e of begin 15e eeuw gebouwd . Daarna nooit meer als borg uitgebreid, maar als boerderij gebruikt. In 1851 is de boerderijschuur ten noorden van het steenhuis afgebroken en een nieuw gebouwd aan de westzijde van het steenhuis. De verbouwplannen waren van Ds.R. Damsté, die grotere ramen liet maken en de nokhoogte met een meter verlagen. Hij overleed tijdens de verbouw.
Afbeeldingen
Foto boerderij vanuit het noorden ca. 1968, in Formsma e.a.,1973, p. 283. Foto muurwerk van het steenhuis in de schuur, in idem Formsma 1973, p. 284Foto boerderij vanuit het zuiden van G.L.J. de Vries, in brochure: 16 Groninger Borgen, Groningen 2005, p. 15.Geannoteerde kadasterminuutkaart 1832, Iwemasteenhuis, Marum. sectie A 4, nr.782, in idem Formsma, p. 285.Digitale foto Iwemasteenhuis (in de winter) van Peter van de Wielen op Google Earth, 'Iwemastins'.
Bronnen
Literatuur
Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen 1973, p.283-285.Houting, E, Groninger Borgen, wandelingen door tuin en tijd, Groningen 2005, p. 80-82.Lüürssen, G, Th. Pol en J. Wijnsema, 16 Groninger Borgen, Groningen 2005, p. 15.
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: ,
Kaartblad: 11O , x: 217.79, y: 574.85, precisie 2
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 19-03-2008
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.