Holwinde /Sybrandaheerd
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Holwinde /Sybrandaheerd
Locatie
Adres: Hogeweg, Usquert
Usquert
Gemeente Winsum
Provincie Groningen
Google Earth coördinaten: 53 23 33.84 N, 6 39 04.87 O.Het vroegere kasteelterreinterrein ligt 1,5 km ten zuidwesten van Uithuizen en ten noorden van de het Helwerdermaar aan de Hogeweg.
Typologie
Onbekend
Op de marge van de kaart van Coenders uit 1686 'Holwinda tot Holwinde' zien we het hoofdgebouw bestaande uit twee bouwlagen met daarboven nog een zolderverdieping en waarschijnlijk ook onderkelderd. Dat beeld zou kunnen passen bij het type woontoren.
Etymologie
De naam van het huis is afkomstig van de buurtschap Holwinde. De oudste naam Sybrandaheerd werd halverwege de 16e eeuw niet meer gebruikt.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 28-05-2009
Het vroegere kasteelterrein is vrij hoog gelegen en is herkenbaar aan het intacte stelsel van buitenste grachten. Alleen in de noordgracht is een brede dam gelegd. Midden in de gracht staat een dikke eiken paal, de rest van een houten brug. De moderne boerderij staat ongeveer op de plaats van het kasteel.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: Terrein met grachtenrestant
Grondgebruik: (Boeren)erf
Er is een vrij hoog gelegen kasteelterrein met brede gracht eromheen. Aan de noordzijde is deze deels gedempt als brede dam. De singel is nog herkenbaar.
Afmetingen
Op grond van de kadastrale minuut uit 1830 is de afmeting van het totale terrein inclusief de buitenste grachten 75 x 170 meter. De afmeting van het kasteel is onbekend.
Oudste vermelding
Datum: 1558
Bron: Rijksarchief Gelderland, archief Oldenaller
"in 1558 is er sprake van de verkoop van "een lutke hundert landes myt alle sij thobehoren ghelegen onverscheyden in Holwijnster heerdt" "
In 1558 is er sprake van de verkoop van "een lutke hundert landes myt alle sij thobehoren ghelegen onverscheyden in Holwijnster heerdt"
Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende eigenaar is Reyner Fockens, die verkoopt aan Tonnys Feltken in 1558. In 1587 verkoopt Hayo Manninga de heerd "de Holwinde" aan een onbekende. In 1601 verkoopt Tonnys Jacobs bij executie aan Herman Sickinghe. In 1617 kocht Ludolf Heerma het goed, vermoedelijk heeft hij de borg uitgebouwd of zelfs vernieuwd in 17e eeuwse stijl zoals afgebeeld op de Coenderskaart. Door vererving verkreeg Johan Dominicus het goed in 1713. Bij een volgende vererving kwam Joost Goltstein op het toneel als heer van Folkerda en Holtwinde in 1761.De borg wordt dan voor afbraak te koop aangeboden, en blijkt in 1773 al gedeeltelijk afgebroken.
Bouwgeschiedenis
In de 16e eeuw is mogelijk een woontoren gebouwd. Mogelijk rechthoekig in twee bouwlagen en in de gevel drie venstertraveeën. Als we de afbeelding op de kaart van Coenders mogen volgen is er later een vleugel aangebouwd in één verdieping in een L-vorm. Afbraak volgt in het laatste kwart van de 18e eeuw.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Holwinde, Kantens, sectie B 2, nr. 292 (bewerking Formsma 1987, p. 435).Gravure in de marge van de Coenderskaart 1678 'Holwinda tot Holwinde', aanwezig in RHC Groninger Archieven (Formsma, 1987, p. 436).Tekening Rademaker 1725 ''t huis te Holwinda' (Beelaerts van Blokland, 2006, p. 280)
Bronnen
Literatuur
Beelaerts van Blokland, W. en Ch.Dumas, 2006, De kasteeltekeningen van Abraham Rademaker, Zwolle/Wijk bij Duurstede, p. 280. Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A. Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen/Maastricht, p. 434-436.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status: Niet van toepassing
Bescherming terrein
Status: Onbeschermd
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming: (1)
Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 28-05-2009
Laatst gewijzigd: 13-2-2013
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.