Object
Cortinghuis/Cortingeheem

Locatie
Adres: De Hoogte, Groningen
Groningen
Gemeente Groningen
Provincie Groningen

Google Earth coördinaten: 53 14 07.90 N, 6 33 47.29 O.Het kasteelterrein ligt onder de woonbuurt 'de Hoogte', een noordelijke buitenwijk van de stad Groningen.

Typologie

De typologie is onbekend.

Etymologie
De naam is afkomstig van de niet adellijke bewoners uit de 13e eeuw het geslacht Corting.

Huidige situatie
Het terrein is een woonwijk uit de jaren '20, met straatnamen die verwijzen naar de adellijke bewoners van de borg Selwerd. Men nam toen aan dat er slechts één kasteel bestond, en Selwerd en Cortinghuis dus identiek waren.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar:

Het terrein is bebouwd met woningen uit de jaren twintig van de 20e eeuw.

Afmetingen
Op grond van de situatietekening uit 1919 van Mulock Houwer vóór de egalisatie voor woningbouw meet het verhoogde ronde terrein grofweg 100 meter in doorsnede. En als we de oostelijke aangrenzende verhoogde voorterrein meerekenen is het totale terrein 100 x 150 meter. Het kasteeleiland op het hoogste terreindeel binnen de ringvormige verlaging meet ca. 25 x 25 meter.

Oudste vermelding
Datum: 1436
Bron: Joannis de Lemmege, Chronicon Groningarum, p. 82

"'Item dit is nu voort van Cortinge huis, doe dat worde omme gestort'"

Bij de strijd met de Groningers wordt het huis 'omme gestort', dus verwoest, op de dag van de patroonheiligen Petrus en Paulus in 1436. In de Latijnse kroniek van Ubbo Emmius wordt deze burcht genoemd, in de 16e eeuwse vertaling: 'Henrich Kurting's leger offte steenhuys' (Aegidius Radaeus, 1596, Emmius, Ubbo 1547-1625, Rerum Frisicarum Historia, Franeker 1982). Het huis wordt door U.Emmius ook nog eens genoemd in verband met kasteel Selwerd 'arx Cortingiae vicina', oftewel: het naburig kasteel Corting.

Bezitsgeschiedenis
Radwardus Corting wordt in 1257 hoofdeling genoemd, Frederik Corting is burgemeester in 1276. Het kasteel lag even buiten de stad en het is aannemelijk dat de Corting familie, aanzienlijk, maar niet van adel, zowel de burcht als een huis in de stad zelf bewoonde. In 1436 is het kasteel in de strijd met de Groningers 'omme gestort' op de dag van de patroonheiligen Petrus en Paulus. De stenen werden gebruikt voor de wallen van de stad.

Bouwgeschiedenis
In de 13e eeuw is waarschijnlijk een woontoren gebouwd op een verhoging met een ronde gracht. In 1338 is het kasteel verwoest in de strijd met de Groningers. In 1919 is bij egalisatie en vergraving een stuk fundering blootgelegd. Deze muurvoet bestond uit twee blokken groot 1.34 bij 1.83 bij 0.50-1 meter. De verbindende muur was 3.15 m lang en 0.35 m dik. Baksteenformaat 33 x 17 x 9 cm passend bij 13e eeuwse kloostermoppen. Na wegruimen van het van het metselwerk met duidelijk verband, bleek het onderbouwd met twee meter lange palen en eikenhouten gording met pen-gat verbinding. Naast de muurvoet was er nog een palenrij, die kon verder niet onderzocht vanwege de nieuwbouw-eisen. Naast het fundament vond met een aanzienlijke hoeveelheid puin van mogelijk de ingestorte muur. Hieruit kwamen profielstenen met een holling met een straal van 8 cm. Tevens kwam er er nog dakpanfragmenten aan het licht. De fundering is zover nodig opgeruimd en de stenen zijn hergebruikt in de woningbouw!

Afbeeldingen
Kaart van Coenders 1678 met vermelding Cortingeheem (Schroor 2003, p. 96, kaart 34)Situatietekening van het terrein 'De Hoogte' voor de bebouwing met markering van het opgegraven fundament (Mulock Houwer 1921, p. 133).Detail situatie van het opgravingsterrein 'De Hoogte met fundament en puingebieden (Mulock Houwer 1921, p.134)Foto atelier Kramer van fundamentontgraving 'De Hoogte' febr. 1919 (Mulock Houwer 1921,p. 139)Opmetingstekening schaal 1: 50 door T.Tonkens van de fundamenten 'De Hoogte' febr. 1919 (Mulock Houwer 1921, p. 140.

Literatuur
Acker Stratingh, G., H.O. Feith en W.B.S. Boeles, 1868, Bijdragen tot de geschiedenis en oudheidkunde, provincie Groningen, dl. VII.Aegidius Radaeus, (1596) 1982, Ubbo Emmius 1547-1625, Rerum Frisicarum Historia, Franeker. Lemmege, J. de, 1738, 'Chronicon Groninganum', in: Ant. Matthaeus, Veteris aevi analecta, dl. I, p. 82.Mulock Houwer, J.A., 1921, 'De Hoogte', in: Groningsche Volksalmanak, p.128-142.Schroor, M., 2003, De Atlas van Kooper: oude kaarten van de provincie Groningen, Bedum, p. 96

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: 4
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 10-02-2010