Object
Beyum

Locatie
Adres: Beijumerweg, Groningen
Zuidwolde
Gemeente Groningen
Provincie Groningen

Google Earth coördinaten: 53 15 15.23 N, 6 35 25.93 O.Het terrein ligt aan de noordrand van de nieuwbouwwijk Bijum van de stad Groningen aan de Beijumerweg.

Typologie

Op de afbeelding van Schoemaker naar Coenders ca. 1730zien we een sober rechthoekig huis met twee bouwlagen gedekt door een schilddak. Aan beide zijden van het centrale portaal zijn twee venstertraveeën zichtbaar. Dit gebouw zou kunnen passen bij het type versterkt adellijk huis.

Etymologie
De naam is afkomstig van het vroegere kerkdorp Beyum.In 1475 werd de kerk teruggebracht tot een eenvoudige kapel.

Huidige situatie
Zie ook 6 B1. Het vlakke terrein is overbouwd met een boerderij op de plaats van het vroegere schathuis. De zuidelijke rand is overbouwd met een rij woonhuizen. Het noordelijk deel is in gebruik als sportveld. Het terrein heeft hoge archeologische waarde.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Grondgebruik:

Het vroegere kasteelterrein wordt in het noordoosten doorsneden door de weg naar Zuidwolde. Er staat een boerderij op de plaats van het vroegere schathuis, de grachten zijn gedempt en het terrein is geëgaliseerd.

Afmetingen
Op grond van de bewerkte kadastrale minuut 1828 is de afmeting van het totale terrein inclusief de gedempte buitenste grachten 100 x 200 meter.Het kasteeleiland meet 50 x 75 meter. De maten van de burcht zelf zijn onbekend.

Oudste vermelding
Datum: 1565
Bron: Historisch Centrum Overijssel, huis archief Oldhagensdorp, reg.nr.339, p. 83.

"In 1565 hebben Lulof Coenders en zijn vrouw Anna Clant goederen te Beyum, waar zij wonen."

In 1565 hebben Lulof Coenders en zijn vrouw Anna Clant goederen te Beyum, waar zij wonen (H.C. Overijssel, huis archief Oldhagensdorp, reg.nr.339, p. 83).

Bezitsgeschiedenis
Halverwege de 16e eeuw was het huis in bezit van de familie Coenders. In 1567 kocht Johan Sickinge de rechten van het huis te Beyum. Na zijn dood verkreeg zijn zoon Peter het goed, omschreven als 'binnen de brugge' met grachten, hoven en singel voor 600 emder gulden. Na de dood van Peter vóór 1578 vererfde het huis op zijn broer Harmen. Zijn minderjarige zoon Johan kreeg in 1618 bij de erfscheiding het goed toebedeeld. Hij huwde later een uitheemse dame Catharina Henriques. In 1663 verkocht zijn dochter Beele of Sibilla het huis aan Frederik Coenders van Helpen. Hij is bekend geworden met zijn broer Willem als samensteller van de Coenderskaart. Tijdens de zevenjarige oorlog verbleef hij aan het Franse hof en werden zijn Ommelander functies verbeurd verklaard in 1690. Het jaar daarop lieten zijn crediteuren zijn goederen verkopen met inbegrip van de adellijke borg. De koper werd Hillebrandes van Harsens. Zijn zoon Onno overleed in 1735 en het huis Beyum met schathuis werd verkocht aan Allard Philip van Starkenborgh. Een jaar later werd het afgebroken.

Bouwgeschiedenis
In de eerst helft van de 16e eeuw of eerder is er een omgracht adellijk huis gebouwd. Dat huis is in 1736 alweer afgebroken.

Afbeeldingen
Kadastrale minuut 1828, Bedum, sectie F 02, nr. 152 (bewerking Formsma 1987, p. 545)Vergroting Coenderskaart met huis Beyum (Formsma 1987, p.543)Tekening Schoemaker ca. 1730 'Beijum te Zuijdwolde in de Ommelanden' (Formsma 1987, p. 543)

Literatuur
Feith, J.A., (1906) 1979, De Ommelander borgen en haar bewoners, Groningen, p. 80.Formsma, W.J., R.A. Luitjens-Dijkveld Stol en A.Pathuis, 1987, De Ommelander borgen en steenhuizen, Assen/Maastricht, p. 543-545.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:  (4)

Auteur en datum
Auteur: J.W. van den Heuvel
Beschrijving gemaakt: 23-09-2010

Archeologisch onderzoek RCE
Beschrijving mon.nr. 7121