Rhaan
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Rhaan
Rhaan
Locatie
Adres: Mekkelinkweg 10
Rhaan
Gemeente Hellendoorn
Provincie Overijssel
Het huis was gelegen op de zuidelijke oever van de ca. 150 jaar geleden sterk gekanaliseerde riviertje de Regge.
Adres: Mekkelinkweg 10
Rhaan
Gemeente Hellendoorn
Provincie Overijssel
Het huis was gelegen op de zuidelijke oever van de ca. 150 jaar geleden sterk gekanaliseerde riviertje de Regge.
Typologie
Zaaltoren (1250-1350)
Mogelijk is het huis in eerste instantie gebouwd als een zaaltoren.
Zaaltoren (1250-1350)
Mogelijk is het huis in eerste instantie gebouwd als een zaaltoren.
Etymologie
In het archief van de registers en rekeningen van het bisdom Utrecht 1325-1336 wordt het goed aangeduid als 'Roden' en in het leenrepertorium van Overijssel in 1382 als 'Raden', hetgeen waarschijnlijk op gerooid land duidt.
In het archief van de registers en rekeningen van het bisdom Utrecht 1325-1336 wordt het goed aangeduid als 'Roden' en in het leenrepertorium van Overijssel in 1382 als 'Raden', hetgeen waarschijnlijk op gerooid land duidt.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 3-4-2011
Bovengronds is niets meer zichtbaar van Rhaan. Er resten nog wel twee lanen die waarschijnlijk uit de achttiende-eeuwse aanleg bij het huis stammen.
Laatst bijgewerkt: 3-4-2011
Bovengronds is niets meer zichtbaar van Rhaan. Er resten nog wel twee lanen die waarschijnlijk uit de achttiende-eeuwse aanleg bij het huis stammen.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: Vlak terrein
Zichtbaar: (Later) deels overbouwd
Grondgebruik: Grasland
Grondgebruik: Water
Van het middeleeuwse kasteel Rhaan is, voor zover bekend, niets bewaard gebleven. Wel is een vermoedelijk 16de-eeuws bouwhuis bewaard gebleven. Op het noordoostelijke deel van het terrein staat tegenwoordig een boerderij. Van de latere achttiende-eeuwse aanleg resten nog wel twee lange lanen. Van het middeleeuwse kasteel Rhaan is, voor zover bekend, niets bewaard gebleven. Van de latere achttiende-eeuwse aanleg resten nog wel twee lange lanen.
Zichtbaar: Vlak terrein
Zichtbaar: (Later) deels overbouwd
Grondgebruik: Grasland
Grondgebruik: Water
Van het middeleeuwse kasteel Rhaan is, voor zover bekend, niets bewaard gebleven. Wel is een vermoedelijk 16de-eeuws bouwhuis bewaard gebleven. Op het noordoostelijke deel van het terrein staat tegenwoordig een boerderij. Van de latere achttiende-eeuwse aanleg resten nog wel twee lange lanen. Van het middeleeuwse kasteel Rhaan is, voor zover bekend, niets bewaard gebleven. Van de latere achttiende-eeuwse aanleg resten nog wel twee lange lanen.
Afmetingen
De hoofdburcht van het kasteel had een maat van 39 x 33 meter. De voorburcht was nietr geheel omgracht, de geschatte grootte is circa 100 x 35 meter. Het totale complex binnen de buitenste omgrachting had een maat van circa 160 x 130 meter. De maten zijn ontleend aan de kadastrale minuut (niet gedateerd).
De hoofdburcht van het kasteel had een maat van 39 x 33 meter. De voorburcht was nietr geheel omgracht, de geschatte grootte is circa 100 x 35 meter. Het totale complex binnen de buitenste omgrachting had een maat van circa 160 x 130 meter. De maten zijn ontleend aan de kadastrale minuut (niet gedateerd).
Oudste vermelding
Datum: 1382
Bron: Muller Fzn, 1889-1901.
"dat Huys to Rodden"
Dat Huys to Rodden mit alle synen toebehoren, gelegen in den kerspel van Helendorn, alse die van den Damme van den gestichte van Utrecht te houden plegen.
Datum: 1382
Bron: Muller Fzn, 1889-1901.
"dat Huys to Rodden"
Dat Huys to Rodden mit alle synen toebehoren, gelegen in den kerspel van Helendorn, alse die van den Damme van den gestichte van Utrecht te houden plegen.
Bezitsgeschiedenis
In 1382 wordt het huis Rhaan voor het eerst genoemd als volgt: 'Dat Huys to Rodden mit alle synen toebehoren, gelegen in den kerspel van Helendorn, alse die van den Damme van den gestichte van Utrecht te houden plegen.' Rixa ten Damme werd er toen door de bisschop van Utrecht mee beleend, tegelijk met het bijbehorende goed. Dit bezit werd haar betwist door Wolter van Voorst. Deze werd vervolgens met het huis beleend in 1384, terwijl Rixa in bezit bleef met de rest van het goed. In 1393 kwam ook de rest van het goed in handen van familie van Voorst, toen Zweder van Voorst, toen onmondig ermee beleend werd.
Via Wolters' kleindochter Cunegonda van Polanen kwam het huis in de familie Van Rechteren. Cunegonda was in 1432 gehuwd met Frederik van Heeckeren genaamd Rechteren. In 1466 werd het goed overgedragen op Jacob van Ittersum. Na zijn dood kwam het in handen van zijn zuster Maria, die gehuwd was met Johan van Coeverden. Daarna bleef de havezate ruim 200 jaar in handen van deze familie. In 1779 kwam het huis toe aan de drie dochters van de laatste Van Coeverden, Margaretha genaamd. Haar dochters droegen de naam Van Munchhausen. Eén van hen kocht de overige twee uit. Zij was de weduwe Pappenheim. Haar dochter erfde Rhaan en huwde met Willem Robert Jan Walraven van Heeckeren van Overlaer. Zij stierf nog geen jaar na haar huwelijk. Haar echtgenoot overleed in 1838 waarna de havezate in 1840 openbaar verkocht werd. Reeds in 1841 werd tot sloop overgegaan.
In 1382 wordt het huis Rhaan voor het eerst genoemd als volgt: 'Dat Huys to Rodden mit alle synen toebehoren, gelegen in den kerspel van Helendorn, alse die van den Damme van den gestichte van Utrecht te houden plegen.' Rixa ten Damme werd er toen door de bisschop van Utrecht mee beleend, tegelijk met het bijbehorende goed. Dit bezit werd haar betwist door Wolter van Voorst. Deze werd vervolgens met het huis beleend in 1384, terwijl Rixa in bezit bleef met de rest van het goed. In 1393 kwam ook de rest van het goed in handen van familie van Voorst, toen Zweder van Voorst, toen onmondig ermee beleend werd.
Via Wolters' kleindochter Cunegonda van Polanen kwam het huis in de familie Van Rechteren. Cunegonda was in 1432 gehuwd met Frederik van Heeckeren genaamd Rechteren. In 1466 werd het goed overgedragen op Jacob van Ittersum. Na zijn dood kwam het in handen van zijn zuster Maria, die gehuwd was met Johan van Coeverden. Daarna bleef de havezate ruim 200 jaar in handen van deze familie. In 1779 kwam het huis toe aan de drie dochters van de laatste Van Coeverden, Margaretha genaamd. Haar dochters droegen de naam Van Munchhausen. Eén van hen kocht de overige twee uit. Zij was de weduwe Pappenheim. Haar dochter erfde Rhaan en huwde met Willem Robert Jan Walraven van Heeckeren van Overlaer. Zij stierf nog geen jaar na haar huwelijk. Haar echtgenoot overleed in 1838 waarna de havezate in 1840 openbaar verkocht werd. Reeds in 1841 werd tot sloop overgegaan.
Historische betekenis
...
...
Bouwgeschiedenis
Het huis Rhaan is vermoedelijk gebouwd rond het midden van de 14de eeuw. Hoe het er toen uitzag is niet bekend. De vroegste afbeelding dateert van 1630 en betreft een schematisch tekeningetje op een kaart. Het huis bestaat dan uit twee vleugels evenwijdig aan elkaar, maar niet zeker is of de afbeelding klopt. Pas in 1732 tekenen drie tekenaars het huis van alle kanten. Het huis bestond toen uit een hoofd- en een voorburcht. De hoofdburcht had een nagenoeg vierkant grondplan met daarop een U-vormig huis aan de zuidzijde. In de zuidoostelijke oksel stond een achthoekige traptoren. De voorburcht bevatte twee bouwhuizen evenwijdig aan de toegangsweg.
Uit de tekeningen lijkt op te maken dat de zuidoostvleugel de oudste fase is en dat daar een L-vormige vleugel tegenaan gebouwd is. Het huis is in 1524 zwaar beschadigd en het is niet duidelijk op te maken uit de tekeningen of er zich in het 18de-eeuwse huis nog delen bevinden van voor 1524. De westelijke vleugel dateert met zijn zogenaamde Gelderse gevels zeker uit de 16de eeuw.
Het kasteel is in 1840 gesloopt op het oostelijke bouwhuis na. Begin 20ste eeuw zijn ook de grachten gedempt. Het bouwhuis maakt thans deel uit van een boerderij ter plaatse.
Het huis Rhaan is vermoedelijk gebouwd rond het midden van de 14de eeuw. Hoe het er toen uitzag is niet bekend. De vroegste afbeelding dateert van 1630 en betreft een schematisch tekeningetje op een kaart. Het huis bestaat dan uit twee vleugels evenwijdig aan elkaar, maar niet zeker is of de afbeelding klopt. Pas in 1732 tekenen drie tekenaars het huis van alle kanten. Het huis bestond toen uit een hoofd- en een voorburcht. De hoofdburcht had een nagenoeg vierkant grondplan met daarop een U-vormig huis aan de zuidzijde. In de zuidoostelijke oksel stond een achthoekige traptoren. De voorburcht bevatte twee bouwhuizen evenwijdig aan de toegangsweg.
Uit de tekeningen lijkt op te maken dat de zuidoostvleugel de oudste fase is en dat daar een L-vormige vleugel tegenaan gebouwd is. Het huis is in 1524 zwaar beschadigd en het is niet duidelijk op te maken uit de tekeningen of er zich in het 18de-eeuwse huis nog delen bevinden van voor 1524. De westelijke vleugel dateert met zijn zogenaamde Gelderse gevels zeker uit de 16de eeuw.
Het kasteel is in 1840 gesloopt op het oostelijke bouwhuis na. Begin 20ste eeuw zijn ook de grachten gedempt. Het bouwhuis maakt thans deel uit van een boerderij ter plaatse.
Afbeeldingen
- Rhaen, in grijs gewassen pentekening, 107 x 195 mm, A. de Haen II, 6 juli 1732, RPK, inv.nr. RP-T-1894-A-2953.
- ‘t Huys Rhaen, in grijs gewassen pentekening, 72 x 108 mm, Hendrik Spilman, z.j., RPK, inv.nr. RP-T-1890-A-2344. (Gevers en Mensema, 1985, 185)
- Rhaen vanuit het zuiden, C. Pronk 1732, RPK, inv.nr. RP-T-2002-2.
- Rhaen vanuit het noorden, C. Pronk 1732, RPK, inv.nr. RP-T-2002-3.
- Raan op de kadastrale minuut, Hellendoorn sectie I, blad 1e ontw., niet gedateerd. http://watwaswaar.nl/#iO-dM-7-eq-1v-1-----1YA
- Rhaen, in grijs gewassen pentekening, 107 x 195 mm, A. de Haen II, 6 juli 1732, RPK, inv.nr. RP-T-1894-A-2953.
- ‘t Huys Rhaen, in grijs gewassen pentekening, 72 x 108 mm, Hendrik Spilman, z.j., RPK, inv.nr. RP-T-1890-A-2344. (Gevers en Mensema, 1985, 185)
- Rhaen vanuit het zuiden, C. Pronk 1732, RPK, inv.nr. RP-T-2002-2.
- Rhaen vanuit het noorden, C. Pronk 1732, RPK, inv.nr. RP-T-2002-3.
- Raan op de kadastrale minuut, Hellendoorn sectie I, blad 1e ontw., niet gedateerd. http://watwaswaar.nl/#iO-dM-7-eq-1v-1-----1YA
Bronnen
Muller Fzn, S., 1889-1901, De registers en rekeningen van het bisdom Utrecht 1325-1336, Utrecht.
Muller Fzn, S., 1889-1901, De registers en rekeningen van het bisdom Utrecht 1325-1336, Utrecht.
Literatuur
Rientjes, A.E., z.j., Oud Hellendoorn en omgeving, Zwolle.
Gevers, Jhr. A.J. en Mensema, A.J., 1983, Havezathen in Salland, Alphen a/d Rijn, 183-189.
Gevers, Jhr. A.J. en Mensema, A.J., 1985, Over de hobbelde bobbelde heyde, Andries Schoemaker, Cornelis Pronk en Abraham de Haen op reis door Overijssel, Drente en Friesland in 1732, Alphen a/d Rijn, 151-152.
Provincie Overijssel i.s.m. ROB, 2000, Archeologische monumentenkaart provincie Overijssel, z.p., 216.
Smit, Ester, en Dinand Webbink, 2012, Van Eversberg tot Eerde. Op zoek naar kastelen en landhuizen langs de Regge, Nijverdal, 38-43.
Rientjes, A.E., z.j., Oud Hellendoorn en omgeving, Zwolle.
Gevers, Jhr. A.J. en Mensema, A.J., 1983, Havezathen in Salland, Alphen a/d Rijn, 183-189.
Gevers, Jhr. A.J. en Mensema, A.J., 1985, Over de hobbelde bobbelde heyde, Andries Schoemaker, Cornelis Pronk en Abraham de Haen op reis door Overijssel, Drente en Friesland in 1732, Alphen a/d Rijn, 151-152.
Provincie Overijssel i.s.m. ROB, 2000, Archeologische monumentenkaart provincie Overijssel, z.p., 216.
Smit, Ester, en Dinand Webbink, 2012, Van Eversberg tot Eerde. Op zoek naar kastelen en landhuizen langs de Regge, Nijverdal, 38-43.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status: Niet van toepassing
Status: Niet van toepassing
Bescherming terrein
Status: Onbeschermd
Status: Onbeschermd
Bestemming
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan Buitengebied 2009, kaart 1, omgeving Hancate, Egede. http://www.hellendoorn.nl/diensten/projecten/bestemmingsplannen/geldend/buitengebied/buitengebied2009/95101-PLK-blad-1_20090717.pdf/ (geraadpleegd 5-4-2011))
Bestemming: Landbouw (met waarden.)
Bestemming: (Waarde Archeologie)
Bestemming: (Lanen: Groen, landschapselement.)
Bestemming: (Waarde Archeologische verwachtingswaarde)
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan Buitengebied 2009, kaart 1, omgeving Hancate, Egede. http://www.hellendoorn.nl/diensten/projecten/bestemmingsplannen/geldend/buitengebied/buitengebied2009/95101-PLK-blad-1_20090717.pdf/ (geraadpleegd 5-4-2011))
Bestemming: Landbouw (met waarden.)
Bestemming: (Waarde Archeologie)
Bestemming: (Lanen: Groen, landschapselement.)
Bestemming: (Waarde Archeologische verwachtingswaarde)
Auteur en datum
Auteur: E.W. Ligtenberg
Beschrijving gemaakt: 03-04-2011
Laatst gewijzigd: 5-3-2013
Auteur: E.W. Ligtenberg
Beschrijving gemaakt: 03-04-2011
Laatst gewijzigd: 5-3-2013
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
3R7 - Beekdalbodem met meanderruggen en geulen
3R7 - Beekdalbodem met meanderruggen en geulen
Bodemkundige codering
pZ923-VI Beekeerdgronden; lemig fijn zand
pZ923-VI Beekeerdgronden; lemig fijn zand
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.