Tuil / (Nieuw) Klingelenburg
BASISREGISTRATIE [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Tuil / (Nieuw) Klingelenburg
Locatie
Adres: Haarstraat ong.
Tuil
Gemeente Neerijnen
Provincie Gelderland
Het kasteel Tuil lag ten zuidoosten van de T-splitsing Haarstraat-Appelenburg.
Typologie
(Kadastrale minuut van 1826 en tekening uit 1828.)
Als het kasteel zoals we dat kennen uit de 19de eeuw teruggaat op de middeleeuwse toestand, is de typologie een zaaltoren.
Etymologie
Het kasteel is genoemd naar het gelijknamige dorp. Het is niet bekend waar de naam Klingelenberg vandaan komt. Een clinge is een verhoging of heuvel, in combinatie met berg een pleonasme. Clingen is kleven, dat in combinatie met berg mogelijk duidt op een verhoging van vette klei?
Huidige situatie
Van het kasteel resten grachtrestanten van de hoofdburcht aan de noord-, oost- en zuidzijde.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het kasteel te Tuil rest een deel van de gracht rondom de hoofdburcht. Het terrein is van hoge archeologische waarde op de AMK.
Afmetingen
De hoofdburcht van het kasteel te Tuil had een hoofdmaat van 15 x 10 meter met aan de voorzijde een kleine uitbouw. De hoofdburcht lag op een omgracht terrein. De voorburcht had een maat van 30 x 35 meter. Het totale terrein inclusief de grachten had een maat van 72 x 43 meter.
Oudste vermelding
Datum:
Bron:
Bezitsgeschiedenis
Bouwgeschiedenis
Wanneer het huis te Tuil precies is gebouwd, is niet bekend. Het is onbekend hoe het huis er in de middeleeuwen uitzag. De hoofdburcht wordt door Eijck van Zuilichem in 1828 afgebeeld als een rechthoekig huis met zadeldak tussen topgevels. Ter plaatse van de voorgevel bevindt zich een torenvormige middenrisaliet over de volle hoogte, die is aangekapt op het zadeldak. De weergave komt qua plattegrond overeen met de kadastrale minuut. Mogelijk is dit nog de middeleeuwse vorm, in dat geval zou het gaan om een zaaltoren. Het is opmerkelijk dat het kasteel exact dezelfde vorm heeft als de oervorm van het nog bestaande kasteel Neerijnen dat óók Klingelenberg wordt genoemd. Volgens de kadastrale minuut had de hoofdburcht een hoofdmaat van 15 x 10 meter met aan de voorzijde een kleine uitbouw. De hoofdburcht lag op een omgracht terrein. De voorburcht had een maat van 30 x 35 meter. Het totale terrein inclusief de grachten had een maat van 72 x 43 meter.Rond 1845 is de verdieping van het huis gesloopt. Rond 1860 is het restant van het huis gesloopt.
Afbeeldingen
Tekening van het huis uit het zuidwesten door F.N.M. Eijck van Zuilichem, 1828, Gelders Documentatiecentrum. Afgebeeld bij Eijck van Zuilichem t.o. 93.Kadastrale minuut, 1826, Gemeente Haaften, Gelderland. Sectie G, blad 2 (http://watwaswaar.nl/#We-P2-7-ed-1v-1-3HRy-1gOE---gi, geraadpleegd op 12-05-2010).Kadastrale minuut (1826) over Google Earth, 2010, Locatie terrein Tuil. Nieuw Klingelenburg (Documentatiecentrum NKS).
Bronnen
Sloet, J.J.S. Register op de leenactenboeken van het vorstendom Gelre en graafschap Zutphen. Het kwartier van Nijmegen. Arnhem, 1924, 487-490.
Literatuur
Eijck van Zuilichem, F.N.M., 1876, ‘Het huis de Klingelenburg bij Tuil’, Geldersche Volksalmanak 32(1876), 93-94. Kalkwiek, K.A., 1976, De hertog en zijn burchten. Kastelen in de Gelderse geschiedenis tot 1543, Zaltbommel, 166, 171. Maanen, R.H.C. van, 1999, 'Klinkelenburg, Het huis te Tuil in 1708-1713 Slopen of verkopen?', Mededelingen van de historische kring West-Betuwe, jaargang 27, no. 2, 15-16.
Documentatie
N.v.t.
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur:
Beschrijving gemaakt:
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
Overig onderzoek
N.v.t.
Geomorfologische codering
B, Bebouwing.
Bodemkundige codering
Rn95A-VI, Kalkhoudende poldervaaggronden; zware zavel en lichte klei, profielverloop 5.
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.