Object
Wisch, Oud

Locatie
Adres: Oude Ijsselweg (?)
Etten
Gemeente Oude IJsselstreek
Provincie Gelderland

Ten westen van Gaanderen, aan de zuid kant van de Oud IJssel, tussen de waterzuiveringsinstallatie en de N317 (Ettenseweg) ligt de boerderij 'Eerste Wissche Bouwhoeve'. Ten westen van die boerderij ligt een weiland. De coördinaten geven de locatie aan van een opgehoogd terrein in dat weiland, waaromheen een gracht lag. Dit is de locatie waar kasteel Oud Wisch heeft gestaan.

Typologie

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Boven het maaiveld zijn geen resten meer te zien van het kasteel dat al in 12e-eeuwse bronnen vermeld wordt.Volgens Harenberg (Harenberg 1984, p. 98) zou er nog wel een ophoging in het land te zien zijn, dat vroeger was omringt door een gracht. Kich meldt hierover dat er in de bodem waarschijnlijk nog wel sporen van het kasteel zijn aan te treffen, bijvoorbeeld het tracé van de middeleeuwse kasteelgracht. Dat is de uitkomst van een booronderzoek op 19 april 2005, in het kader van het AMR-project Wisch' (Bron: Kich. Zie: http://www.kich.nl/kich2010/rapport.jsp?id_qualifier=Archis:monumentnummer&id=1215. Geraadpleegd door W.L. 13-08-2010). Het noordwestelijke deel is waarschijnlijk afgegraven; ook de westelijke rand is aangetast. In 1987 is hier een egalisatie uitgevoerd zonder toestemming.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Afbeeldingen
Kadastrale minuut, 1811-1832, Gemeente Wisch, Gelderland. Sectie G, blad 2, nr. 95 (http://watwaswaar.nl/#h6-RM-6-ed-1v-1-4KdU-1rBA---2bU, geraadpleegd op 28-04-2009).Plattegrond schets, 1984, 'Oud-Wisch. Huidige toestand', door J. Harenberg? (Eliëns en Harenberg 1984, p. 99).

Literatuur
Eliëns, F.M. en J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Rijswijk, p. 98-101.Harenberg, J., 1966, Harnas en Hoepelrok aan de Oude IJssel, Zutphen, p. 39.

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:  (46148, terwijl het middeleeuwse kasteel niet meer bestaat is toch het terrein beschermd.)

Monumentnummer: 46148
 Hoewel het middeleeuwse kasteel niet meer bestaat, is het terrein in het verleden toch aangemerkt als Rijksmonument. Informatie Kich: 'Terrein waarin overblijfselen van het laatmiddeleeuwse kasteel Wisch, gelegen in (kleiig) zand op een rivierduin. Het huis wordt voor het eerst genoemd in 1207. Een einddatering is in het verleden op de 15e eeuw gezet; het is niet duidelijk waar die datering op is gebaseerd. Aan het einde van de 13e eeuw lieten de heren van Wisch een nieuw kasteel bouwen in Terborg. Het is niet duidelijk of Wisch direct in onbruik is geraakt. Proefopgravingen in de jaren '60 hebben nauwelijks iets aan het licht gebracht. Het noordwestelijke deel is waarschijnlijk afgegraven; ook de westelijke rand is aangetast. In 1987 is een egalisatie uitgevoerd zonder toestemming. In het kader van het AMR-project is op 19 april 2005 een booronderzoek uitgevoerd op het ten noordoosten aan het monument grenzende terrein. Dit terrein is een verhoging waar zich de resten van de boerderij 'Oud Wisch'/'Eerste Wissche Bouwhoeve' bevinden. Dit gebied werd onderzocht omdat hier werd een voorburcht (curtis) van het kasteel werd vermoed: hiervoor zijn bij het onderzoek geen aanwijzingen aangetroffen. Het kasteelterrein zelf werd ook onderzocht middels boringen. De gracht blijkt niet erg diep te zijn geweest; de bodem lag op ca. 80 cm onder het huidige maaiveld. Een modderlaag of ander venig materiaal op de bodem lijkt niet aanwezig te zijn en de defensieve functie van deze aanleg lijkt beperkt te zijn geweest. Binnen de omgrachte hoogte was ruimschoots plaats voor een hoofdgebouw en eventueel daarbij behorende bijgebouwen, en er is geen aanleiding om te veronderstellen dat er een annex buiten de omgrachting gezocht zou moeten worden.Voor nadere informatie zie Livelink en/of dossier'.

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 28-04-2009

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
In de jaren '60 is er sprake van proefopgravingen op het terrein, maar dit heeft nauwelijks iets aan het licht gebracht (Archis monument nr. 1215).Archis waarnemingsnummer 60264: in 2005 verrichte RAAP booronderzoek op de locatie van de voorburcht aan de noordzijde van het monumentale terrein. Hierbij is gevonden:- Tufstenen, daterende 900-1250 n.C.- Grijs gebakken gedraaid aardewerk, daterend 1250-1500 n.C.- Proto steengoed, daterend 1050-1500 n.C.- Kogelpot, daterende 1050-1500 n.C.'Veldwerkverslag AMR07; Terborg - Heuven (40F-001)' verschenen in: ROB Rapportage Archeologische Monumentenzorg.Archis onderzoekmeldingsnummer 29109: in november 2008 voerde RAAP een archeologische geofysisch onderzoek uit op het terrein: 'Op de grond van het onderzoek wordt aanbevolen de monument grens aan te passen'. Een RAAP-rapport hierover is nog niet verschenen, maar aangenomen kan worden dat de aanbeveling van het aanpassen van de monument grens te maken heeft met het ontdekken van de ligging van de grachten. Archis vondstmeldingsnummer 408632 geeft aan dat bij dit onderzoek de gracht is geconstateerd, darerende 1050-1500 nC.: 'Tijdens het onderzoek is een groot omgracht terrein gevonden. Binnen dit omgrachte terrein bevinden zich 2 ruimtelijk gescheiden zones, een van deze zones is apart omgracht.'

Geomorfologische codering
3K23, Lage ruggen en heuvels.

Bodemkundige codering
KRd1, Oude Rivierkleigronden en Zb30, Kalkloze Zandgronden.