Rondeel, 't
VOLLEDIG [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Rondeel, 't
Locatie
Adres: Hoofdveste te Houten
Houten
Gemeente Houten
Provincie Utrecht
't Rondeel is gelegen ten westen van Houten, ingeklemd tussen de op rit naar de A27 en de wegen Hoofdveste en De Staart. Het terrein ligt circa 600 meter ten zuiden van het kasteel Wulven.
Typologie
't Rondeel was vermoedelijk een motte.
Etymologie
De huidige naam 't Rondeel is mogelijk afgeleid van de ronde vorm van het nu nog in het landschap zichtbare kasteelterrein.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 15-7-2009
Van het kasteel zelf zijn geen resten bewaard gebleven. We is er in het landschap nog een verhoogd terrein zichtbaar, omgeven door een ondiepe cirkelvormige dubbelen omgrachting. Het kasteelterrein is vrijgehouden van bebouwing en beplanting.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het kasteel zelf zijn geen resten bewaard gebleven. We is er in het landschap nog een verhoogd terrein zichtbaar, omgeven door een ondiepe cirkelvormige dubbele omgrachting. Het kasteelterrein is vrijgehouden van bebouwing en beplanting.
Afmetingen
de ronde hoofdburcht had vermoedelijk een diameter van circa 77 meter. De rechthoekige voorburcht mat circa 36 x 38 meter.
Fysisch-geografische situering
Zoals vermeld in Archis: geomorfologie - Rivierkomvlakte, geologie - Kalkloze poldervaaggronden; zware klei, profielverloop 4.
Oudste vermelding
Datum: onbekend
Bron: onbekend
De oudste vermelding is onbekend.
Bezitsgeschiedenis
Er zijn weinig gegevens m.b.t. de bezitsgeschiedenis beschikbaar.Volgens Dekker gaat het bij het Rondeel om een bezitting van het geslacht Van Wulven (Dekker 1983, 147). In 1508 erkende Jan van Renesse van Wulven de rechten van het kapittel van St. Marie op drie kampen in het Wulverbroek. De kleinste van deze kampen wordt aangeduid als 'die leit gelegen after aen die cyngell van mijnen kerssberch'. In 1686 in de legger van het Oude Schildgeld wordt dit perceel van 1 morgen met de naam 'Karswerff' opnieuw genoemd, dit maal op naam van Jan van Renesse, heer van Wulven. Volgens Van Doesburg (onuitgegeven manuscript 2009, 19) gaat het in beide gevallen om het perceel dat nu bekend staat als 't Rondeel.
Bouwgeschiedenis
Er zijn vrijwel geen gegevens met betrekking tot de bouwgeschiedenis beschikbaar.Bij het Rondeel gaat het om een iets verhoogd terrein, dat wordt omgeven door een ondiepe cirkelvormige gracht. Volgens Van Doesburg kan de bij de bezitsgeschiedenis genoemde 'cyngell' betrekking hebben op een omgrachte huisplaats. Mogelijk werd het terrein in de late Middeleeuwen aangeduid als 'die Hooge hofstede'. Dekker meent dat deze benaming ofwel betrekking kan hebben op de ligging van het terrein op een hoge stroomrug of op een op een meer plaatselijke hoogte gelegen huis (Dekker 1983, 220). In de jaren 20 van de 20ste eeuw werden bij een archeologisch onderzoek geen sporen van bewoning aangetroffen. In 1995 is het terrein door de ROB ingemeten. Op grond van deze metingen en de beschikbare luchtfoto's kon de plattegrond van het complex worden gereconstrueerd. Volgens Van Doesburg was er sprake van een ronde 'hoofdburcht' met een diameter van ca. 77 meter en een rechthoekige 'voorburcht'. Het centrale deel van de 'hoofdburcht' (diameter 44 meter) ligt iets hoger dan de rest van het terrein. Ook de 'voorburcht' van ca. 36 x 38 meter ligt iets hoger dan de omgeving. Het complex wordt omgeven door een dubbele gracht en het vermoeden bestaat dat er sprake was van een derde gracht, maar hiervan werden bij een boorcampagne in 2004 geen sporen aangetroffen. Van Doesburg beargumenteert op basis van de hierboven genoemde naamkundige en archeologische informatie dat het bij 't Rondeel gaat om de resten van een mottekasteel (Van Doesubrg [2009], 21). Mogelijk zou het een voorganger zou kunnen zijn van het in 1296 gebouwde kasteel Wulven, dat circa 600 meter noordelijker gelegen is en eveneens in handen was van het geslacht Wulven.
Afbeeldingen
Kadastrale minuut, kadastrale gemeente Oud Wulven, 1828, sectie B, blad 2, nr 174 (NKS digitale documentatie, via Watwaswaar.nl niet de juiste afbeelding!)Google Earth foto, 2010, Locatie terrein 't Rondeel (NKS digitale documentatie).
Bronnen
Literatuur
Braat, W.C., 1964, 'Ontwikkeling van de kastelenbouw in Nederland in de Vroege Middeleeuwen', in: H.W.M. van der Wijck (red.), 1964, Opus Mussivum, een bundel studies aangeboden aan Professor Doctor M. D. Ozinga ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag op 10 november 1962, Gorcum, 59-84. Dekker, C., 1983, Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen, een institutioneel geografische studie, Zutphen, 147 en 220. Stichtse Historische reeks 9.Doesburg, J. van, [2009], Catalogus van de kastelen, moated sites en omgrachte boerderijen in het Kromme Rijngebied, z.p., 18-22. [onuitgegeven manuscript, aanwezig bij de Nederlandse Kastelenstichting]'Houten' in ROB Nieuws-Bulletin van 1957, kolom *14.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: onbekend
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: W. Landewé
Beschrijving gemaakt: 9-6-2009
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek in de jaren 20 van de 20ste eeuw. Van dit onderzoek is geen documentatie meer aanwezig (Van Doesburg [2009], 20). Digitale opmeting door ROB in 1995.Onderzoek met edelmanboor en guts in 2004, toen het complex werd bezocht in het kader van het AMR-project.
Overig onderzoek
Braat onderzocht 't Rondeel in 1977. Hij interpreteerde daarbij de informatie uit het Nieuws-Bulletin van de ROB 1957 foutief (Braat 1964, 77.).
Geomorfologische codering
1M23, Rivierkomvlakte.
Bodemkundige codering
Rn44Cv-III, Kalkloze poldervaaggronden; zware klei, profielverloop 4.
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.