Valburg

IN BEWERKING [?]

Object
Valburg

Locatie
Adres: Stationsstraat ong.
Valburg
Gemeente Overbetuwe
Provincie Gelderland

Het kasteel lag ten noordoosten van de dorpskern van Valburg, ongeveer tussen de Stationsstraat en de Van Welderenstraat, ten westen van de Kasteelstraat.

Typologie

De typologie van het kasteel is niet bekend.

Etymologie
Het kasteel is genoemd naar het gelijknamige dorp, waarvan de naam al aan het eind van de achtste eeuw voorkomt.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 3 september 2007

Op de plek van het kasteelterrein staan nu deels woningen, deels liggen er sportvelden.

Oudste vermelding
Datum: 1627
Bron: Sloet en Martens van Sevenhoven 1924, 156

"Dat huys to Valburch"

Het huis te Valburg komt pas in 1627 in de leenregisters voor. Het wordt dan door Willem Ingen Nulandt in leen opgedragen aan de Staten van Gelre, waarna hij het weer in leen ontvangt en transporteert op zijn zoon Gerrit Ingen Nulandt.Mogelijk is het huis te Valburg echter al ouder. Maris meldt dat Willem Ingen Nulandt zich al in 1521 'Van Valburg' ging noemen. Diens tweede vrouw Johanna van Hackfort, die Willem op enig moment na 1521 trouwde, zou het huis te Valburg ingebracht hebben in de familie Ingen Nulandt (Maris 1958, 109). Ook in 1599 wordt er melding gemaakt van een huis dat mogelijkerwijs het huis te Valburg zou kunnen zijn. Willem Ingen Nulandt, kleinzoon van de eerdergenoemde Willem, en zijn vrouw Aleid van Folckersheim kenden elkaar toen wederzijds de lijftocht toe 'aen een adelick huyss unnd hoff mitt allen synen recht, gerechticheiden und toebehoren gelegen in den kerspell van Valborch.' (Maris 1958, 115). (Vermelding in 1626 huse tot Valburgh De Regt 2003, 60; waar vandaan? 1649 verpondingskohier Het adellicke huys De Regt 2003, 61?)

Bezitsgeschiedenis
Johanna Maris meldt dat Willem Ingen Nulandt (overleden 1550 of begin 1551) de eerste was die zich 'Van Valburg' ging noemen. (Maris 1958, 109) Deze vermelding stamt uit 1521, uit een oorkonde waarin Willem Ingen Nulandt en zijn eerste vrouw Hendrika van Bronkhorst een jaarrente verkopen aan het klooster te Renkum. Na Hendrika's dood is Willem hertrouwd met Johanna van Hackfort. Volgens Maris bracht Johanna het huis van Valburg in bij haar huwelijk in de familie Ingen Nulandt. Waarom Willem zich dus in 1521 al 'Van Valburg' noemde, is onduidelijk. Volgens Maris vererfde het huis te Valburg op Willem en Johanna's zoon Gerrit, en eind zestiende eeuw op diens zoon Willem. In 1599 kenden hij en zijn vrouw Aleid van Folckersheim elkaar wederzijde de lijftocht toe 'aen een adelick huyss unnd hoff mitt allen synen recht, gerechticheiden und toebehoren gelegen in den kerspell van Valborch.' (Maris 1958, 115, onder verwijzing naar gerichtssignaat Elst, 1596-1607, f. 95v). Mogelijk wordt hier gedoeld op het huis te Valburg. Uit de leenregisters blijkt dat Willem in 1627 het huis te Valburg in leen opdroeg aan de Staten van Gelre, waarna hij het terug ontving en het transporteerde aan zijn zoon Gerrit (Sloet en Martens van Sevenhoven 1924, 156). Diens dochter Johanna erfde het in 1637, en bij haar dood ging het in 1677 over op haar neef Bernard van Welderen. De weduwe van diens kleinzoon (die eveneens Bernard was geheten), Genoveva Maria van Welderen geb. Van Steenhuys, droeg het leen in 1758 over aan Hendrik Haverman. Na diens dood vererfde het op diens zoon Hendrik, die het op zijn beurt in 1799 naliet aan zijn kinderen. Het huis was toen inmiddels verdwenen.

Bouwgeschiedenis
Wanneer het kasteel te Valburg is gebouwd is niet bekend, noch hoe het er destijds uitzag. Het zou rond 1730 zijn gesloopt om plaats te maken voor een nieuw huis. Volgens de Tegenwoordige Staat (1741, geciteerd door Van der Aa 1848) zijn daarvan twee vleugels opgetrokken, die de voorhof van het nieuwe gebouw zouden hebben uitgemaakt. Op de kadastrale minuut van 1819 zijn deze gebouwen al niet meer zichtbaar. Ter plaatse is alleen een rechthoekige vijver waarneembaar, die in de volksmond de 'kasteelvijver' heette. Deze vijver is inmiddels ook verdwenen en ter plaatse zijn woningen gebouwd en sportvelden aangelegd.