Pollenstein / het huis te Dreumel / Balver

IN BEWERKING [?]

Object
Pollenstein / het huis te Dreumel / Balver

Locatie
Adres: Rooijsestraat 36
Dreumel
Gemeente West Maas en Waal
Provincie Gelderland

Het versterkte huis Pollenstein was gelegen op de plek van de huidige boerderij Pollensteijn, ten zuidwesten van de dorpskern van Dreumel, ter hoogte van de kruising van de Rooijsestraat met de Wilhelminastraat, ten zuiden van eerstgenoemde straat.

Typologie

Afgaande op de kadastrale minuut was het huis te Dreumel een zaaltoren.

Etymologie
Waarschijnlijk ontleent Pollenstein zijn naam aan de familie Van de Poll, de vermoedelijke stichters van dit stenen huis.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 23-01-2007

Huis Pollenstein is verdwenen. Vermoedelijk op de plaats van het bouwhuis op de voorburcht is nu een boerderij gelegen die de naam Pollensteijn draagt.

Oudste vermelding
Datum: onbekend (1654 Kaart?)
Bron: onbekend

"onbekend"

Het huis te Dreumel komt voor het eerst voor in de bronnen in 1654. Het staat dan afgebeeld op een kaart van Nicolaas van Geelkercken. Mogelijk bestond het huis echter al in de veertiende eeuw, aangezien de familie Van de Poll toen al in bezit was van heerlijke rechten in Dreumel, en het waarschijnlijk is dat zij ergens op hun bezit een versterkt huis hadden.

Bezitsgeschiedenis
Er is veel verwarring geweest rond het versterkte huis Pollenstein: er zou zowel in Dreumel als in Wamel op enig moment een 'Pollenstein' zijn gelegen. Het is niet altijd duidelijk welk huis er in de historische bronnen bedoeld wordt. Van Pollenstein te Dreumel, ook wel Huis te Dreumel genoemd, zijn geen gegevens over de vroegste bezitsgeschiedenis bekend. Het wordt niet genoemd in de leenaktenboeken. Waarschijnlijk was de bezitsgeschiedenis van het huis te Dreumel overeenkomstig. Zo wordt in 1395 Seger van de Poll beleend met de uiterwaarden en zandgronden in de Waal bij Dreumel, en bovendien met 'dat halve dagelichs gerecht to Dromel mit allen sijnen tobehoren'. (Een eerdere belening uit 1326, eveneens aan een Seger, spreekt alleen van de uiterwaarden.) Er wordt hier geen melding gemaakt van een huis, maar het is mogelijk dat een van Segers nakomelingen het Huis te Dreumel, later Pollenstein, heeft laten bouwen. Het dagelijks gerecht van Dreumel was tot 1470 in handen van de familie Van de Poll. In dat jaar werd Johan van Balveren, de zoon van Adriaan van Balveren en Adriana van de Poll beleend met goederen en rechten die van zijn grootvader Seger van de Poll waren geweest. Tot 1535 zou de bezittingen in handen blijven van de familie Van Balveren, waarna ze door vererving overgingen op de familie Pieck. In 1621 werd de heerlijkheid weer een geheel doordat Barbara Pieck, erfgename van de helft van de heerlijkheid, haar echtgenoot Gerard van de Poll opvolgde in zijn rechten op de andere helft van de heerlijkheid van Dreumel. Na haar dood vererfden deze rechten en goederen in 1652 op haar dochter Mechtild van de Poll. In die tijd, in 1654, werd het huis afgebeeld op een kaart van Nicolaas van Geelkercken onder de naam 'Huis Balver'. In 1667 kwam Pollenstein weer in handen van de familie Van Scherpenseel, later Scherpenseel Heusch. Van der Aa meldt dat huis Pollenstein te Dreumel al twee eeuwen in handen is van deze familie, waarmee hij bevestigt dat deze gegevens over de bezitsgeschiedenis inderdaad betrekking hebben op huis Pollenstein te Dreumel (en niet op Pollenstein te Wamel). Pollenstein werd vervolgens in 1850 door hen verkocht aan Peter van Deursen. Waarschijnlijk is het omstreeks 1890 door de toenmalige eigenaar, A. Cruysen, gesloopt.

Bouwgeschiedenis
Over de middeleeuwse gedaante van het huis te Dreumel is niets bekend. Omdat de kadastrale kaart een rechthoekig gebouw van 14 x 9 meter weergeeft dat direct uit het water oprijst, zou aangenomen kunnen worden dat het om een zaaltoren gaat. Rond 1710 maakt Stellingwerf een tekening, voorstellende Dreumel in 1636. Op de tekening is een huis te zien, mogelijk het Huis te Dreumel en vermoedelijk getekend vanuit het zuidwesten. Hij beeldt het huis af als een rechthoekig huis met zadeldak tussen trapgevels, met aan de westzijde een hoog opgaande (trap?)toren. Daarachter zien we een gedeelte van het schilddak van een bijgebouw(?). Of de tekening betrouwbaar is, is niet duidelijk. Stellingwerf geeft de toegang tot de voorburcht aan de zuidoostzijde weer, terwijl deze aan de noordoostzijde ligt, en ook is de orientatie van het bijgebouw verkeerd. Het kan ook zijn dat de tekening niet het Huis te Dreumel weergeeft, maar een ander huis in Dreumel, bijvoorbeeld de Poll.Op de kadastrale minuut van 1821 wordt zoals gezegd het huis weergegeven als een rechthoekig gebouw van 14 x 9 meter. De voorburcht bevat aan de zuidoostzijde een bouwhuis. Opvallend zijn de brede grachten rond de hoofdburcht.Het kasteel is rond 1890 gesloopt en de grachten zijn gedempt. Vermoedelijk is het bouwhuis op de voorburcht rond die tijd verbouwd tot of vervangen door een boerderij.