Object
Lakenburg

Locatie
Adres: Lakenstraat 39
Wamel
Gemeente West Maas en Waal
Provincie Gelderland

Lakenburg is gelegen aan de zuidzijde van de Lakenstraat te Wamel.

Typologie

Het is niet bekend wat de typologie van het middeleeuwse kasteel is geweest.

Etymologie
De benaming Lakenburg komt pas in de 17de eeuw voor het eerst in de bronnen voor. Een 'laak' is een fossiele stroombedding. Het landgoed schijnt vroeger 'door het landsvolk' ook 'Lakemond' genoemd te zijn.

Huidige situatie
Het huidige huis Lakenburg is een witgepleisterde gebouw van twee bouwlagen onder een schilddak. Het heeft een voor- en achtergevel met vijf traveeën, en tegen de oostgevel een uitbouw. Alleen aan de voorkant is het huis voorzien van gepleisterde gevelversiering. Het terrein waar het huis op staat is nog steeds omgracht.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het middeleeuwse huis is niet bewaard gebleven.

Afmetingen
Het huidige huis meet 15,6 x 12,4 meter en is gelegen op een omgracht eiland van 120 x 106 m.

Oudste vermelding
Datum: s. XVIIB
Bron: onbekend (Anspach 1898, 164, met verwijzing naar Heraldieke Bibl. 1879, 18)

"onbekend"

In de literatuur wordt gemeld dat de Lakenburg pas voor het eerst genoemd wordt in de 17de eeuw. Johan van Balveren, de eerste die als eigenaar van Lakenburg voorkomt, overleed in 1689. (Anspach 1898, 164, met verwijzing naar Heraldieke Bibl. 1879, 18)

Bezitsgeschiedenis
Lakenburg werd pas in de zeventiende eeuw voor het eerst genoemd. Het was toen een bezit van Johan van Balveren (†1689). Het bleef in de familie Van Balveren tot 1746, toen het huis bij het overlijden van Sibilia Elisabeth van Balveren vererfde op haar zoon Ernst van der Lawick (†1749). Hij legateerde het aan Nicolaas Hans Willem baron van Delen onder beding dat het bij diens kinderloos overlijden over zou gaan op de nakomelingen van Steven van Delen en Johanna Helena van Zutphen. Dit gebeurde inderdaad: het kwam in 1793 in handen van Maria Wilhelmina van Delen. Het bleef in handen van de de familie Van Delen tot 1895, toen Jacob Jan Hendrik van Delen, de laatste mannelijke telg uit dit geslacht, overleed. Hij heeft de Lakenburg verbouwd tot een gepleisterde villa.

Bouwgeschiedenis
Over de middeleeuwse gedaante van de Lakenburg is niets bekend. Aan de hand van de tekeningen van Tavenier en Schoemaker is wel een beeld te krijgen van het huis in de 18de eeuw. Het bestond toen uit een omgracht, nagenoeg vierkant terrein met aan de zuidzijde drie aaneensluitende woonvleugels onder zadeldaken en topgevels aan de noord- en zuidzijde. De twee oostelijke vleugels waren nagenoeg vierkant, de westelijke vleugel was langer en bestond uit twee delen, beide ook nagenoeg vierkant. De vleugels worden alle gedateerd in de 17de eeuw. Op de noordoosthoek van het terrein stond een overhoeks geplaatste poorttoren, die mogelijk nog dateert uit de 16e eeuw. Op de tekening van Tavernier lijkt nog een deel van de ommuring van de voorburcht te zien. Het huis is vermoedelijk rond het midden van de 19de eeuw door Jacob Jan Hendrik van Delen verbouwd tot een gepleisterde villa, waarbij in ieder geval in het souterrain grote delen van het 17de-eeuwse huis bewaard zijn gebleven, waaronder een kelder met graatgewelven en middenpijler onder de zuidoostelijke vleugel. De grachten direct rond het huis waren toen al gedempt, de poorttoren is toen gesloopt. Rondom het totale terrein loopt nog wel een gracht.

Afbeeldingen
Tekening van Lakenburg gezien vanuit het noordwesten, door H. Tavenier, 1786. RKD Den Haag, Top 738 (Schulte 1986, 212).Foto van een verloren gegane tekening, door J. Stellingwerf, ca. 1735, naar A. de Haen, 1732. RKD Den Haag, Top 47 585 (Schulte 1986, 212). Lakenburg op de kadastrale minuut, kadastrale gemeente Wamel, sectie E, 1821. (Schulte 1986, 212)Lakenburg, plattegrond situatie eind 20ste eeuw. (Schulte 1986, 212).Gefaseerde plattegrond van het huidige Lakenburg. (Schulte 1986, 213). Twee foto's van het huidige Lakenburg (Schulte 1986, 213).

Literatuur
Anspach, Jac., 1898, 'Dreumel, Wamel en het geslacht van Wamel', Bijdragen en medeedelingen Gelre, 1898, deel 1, 128-195, aldaar 179-180. Heiningen, H. van, 1965, De historie van het Land van Maas en Waal, Zaltbommel, 182.Manders, J.H., 1981, Het land tussen Maas en Waal, Zutphen, 137-141.Schulte, A.G., 1986, Het Land van Maas en Waal, De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst. De provincie Gelderland, Het kwartier van Nijmegen, onderdeel V: het Land van Maas en Waal. 's-Gravenhage, 212-214.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: T. Hermans en M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 01-02-2007

Bouwhistorisch onderzoek RCE
bouwhistorisch onderzoek. 1985? A.G. Schulte e.a..