Wadenoijen
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Wadenoijen
Locatie
Adres: Groenestraat ong.
Wadenoijen
Gemeente Gemeente Tiel
Provincie Gelderland
Het kasteel van Wadenoijen lag aan de zuidoostzijde van de Groenestraat, aan de oostzijde van het gelijknamige dorp.
Typologie
De typologie van het kasteel is niet bekend.
Etymologie
Het huis is genoemd naar de nederzetting Wadenoijen.
Huidige situatie
Van het kasteel is bovengronds niets meer aanwezig. De plaats van het kasteelterrein is nog aanwijsbaar door een knik in de wetering die ten zuiden van het dorp loopt. Mogelijk bevat het terrein nog funderingsresten.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het is onbekend of er nog resten van het kasteel bewaard zijn gebleven en het terrein is in gebruik als grasland.
Afmetingen
De (hoofd-)burcht had een afmeting van 28 x 18 m. Deze afmeting is ontleend aan de kadastrale minuut van 1824.
Oudste vermelding
Datum: 1455
Bron: Sloet en Martens van Sevenhoven 1924, p. 534.
"'een huys ende hofstad met al sijnen timmeringen, potingen ende tobehoren'"
In 1455 maakt Arnt van Haeften tot Gelders leen en transporteert aan Gijsbrecht te Meer 'een huys ende hofstad met allen sijnen timmeringen, potingen ende tobehoren, gelegen in den gericht van Wadenoyen'.
Bezitsgeschiedenis
In 1455 maakt Arnt van Haeften tot Gelders leen en transporteert aan Gijsbrecht te Meer 'een huys ende hofstad met allen sijnen timmeringen, potingen ende tobehoren, gelegen in den gericht van Wadenoyen'. Zijn broer en erfgenaam Johan draagt het in 1469 over aan Steesken van Hemert. Wadenoijen blijft in de familie Van Hemert tot 1605, wanneer Johan de Cock van Delwijnen het erft van zijn moeder Margriet van Hemert. Bij het overlijden van Johans kleinzoon, eveneens Johan de Cock van Delwijnen geheten, vererft Wadenoijen op diens neef, Bartold van Haeften. Zijn zoon Jan Walraven de Cock van Haeften draagt het in 1787 over aan Evert Jan van Nijkerken en Nijenheim, die het twee jaar later verkoopt aan Anthony Johannes van Doorn. De heerlijkheid (met het huis?) kwam volgens Van der Aa hierna in handen van de familie Daine, en werd het in 1808 verkocht aan A.W. baron van Borssele. Wadenoijen is in 1827 verkocht aan J.A. van Brakell, en vervolgens in 1845 aan mr. Simon van Walcheren uit Amersfoort. De laatste eigenaar is Martinus Hijmans van Wadenoijen uit Rotterdam, die het kasteel in 1880 voor afbraak verkoopt.
Bouwgeschiedenis
Over de middeleeuwse gedaante noch de bouwdatum van het kasteel Wadenoijen is iets bekend. Het kasteel bestaat in ieder geval vóór 1455 wanneer het voor het eerst wordt vermeld.De vroegste afbeelding die bekend is van het kasteel dateert uit 1728. Het is dan een rechthoekig laag huis van 28 x 18 m met één bouwlaag onder een omlopend schilddak. Mogelijk was het huis (deels) onderkelderd. De ingangspartij bevindt zich in een middenrisaliet met pilasters die eindigt in een Vlaamse gevel. Het kasteel is toegankelijk via een houten brug. Het geheel ademt een 17de-eeuwse sfeer. Op de voorburcht staat een vermoedelijk 16de-eeuws poortgebouw.In 1809 wordt het kasteel in opdracht van Van Borssele ingrijpend verbouwd of, volgens Van der Aa, 'uit den grond nieuw opgehaald' in een neoclassicistische stijl met een drie traveeën brede ingangspartij met pilasterstelling. In het interieur worden twee 'door Italiaansche meesters gebeeldhouwde' witmarmeren schoorsteenmantels geplaatst. Mogelijk is het huis toen geheel gepleisterd. De omgrachte hoofd- en voorburcht worden gewijzigd in een tuin in Engelse landschapsstijl met diverse vijverpartijen. Vermoedelijk is de bouwcampagne toen groter geweest, want bij de veiling van 1827 wordt het geheel omschreven als 'een Heeren Huizinge, voorzien van twee zalen, zeven beneden en vier bovenkamers, ruim benedenhuis, keukens, kelders, en domestique kamers (voor huispersoneel), een koetshuis, een stallinge voor 12 paarden, een open-manegie, een tuinmanswoning, een hooiberg en drie gebouwen of bergloodsen'.Het kasteel is in 1880 voor afbraak verkocht. Het terrein is in 1882 geëgaliseerd.
Afbeeldingen
Tekening uit het noordoosten door A. Schouman naar C. Pronk. Historisch Museum Arnhem (voorheen Gemeentemuseum Arnhem). Afgebeeld bij Lith 1990, blz. 208.Tekening van de voorgevel van het verbouwde huis, anoniem, verm. 1880, Regionaal Archief Rivierenland (voorheen Stadsarchief Tiel), Top. hist. atlas. Afgebeeld bij Lith, blz. 210.Kadastrale Minuut, 1824, Gemeente Wadenoijen, sectie A.
Bronnen
Literatuur
Aa, A. J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, dl. 12, p. 45-47, lemma Wadenoijen.Lith, A.P. van, 1990, 'De Heerlickheijt tot Wadenoyen', De Drie Steden 11(1990) nr. 3, blz. 205-210.Sloet, J.J.S., en A.H. Martens van Sevenhoven, 1924, Register op de leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en graafschap Zutphen. Het kwartier van Nijmegen. Arnhem.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: T. Hermans en M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 19-12-2006
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
J.G.N. Renaud in 1951
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.