Bemmel, Huis
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Bemmel, Huis
Locatie
Adres: Loostraat 15, 6681 AH Bemmel
Bemmel
Gemeente Gemeente Bemmel
Provincie Gelderland
Huis Bemmel ligt ten noorden van het dorp Bemmel
Typologie
Huis Bemmel is een rechthoekig kasteel.
Etymologie
Huidige situatie
Huis Bemmel bestaat uit een lange noordvleugel, het restant van een oostelijke vleugel en een middeleeuwse vierkante toren met spits op de zuidwesthoek van het complex. Deze toren heeft een peervormige bekroning. De gracht is aan het einde van de negentiende eeuw gedempt.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het enige dat waarschijnlijk nu nog rest van het middeleeuwse huis Bemmel is de vierkante toren op de zuidwesthoek, die mogelijk is gebouwd op de fundamenten van een oudere voorganger. De rest van het complex is hoofdzakelijk gebouwd in de zestiende eeuw.
Afmetingen
De toren op de zuidwesthoek meet ca. 5 bij 5 meter.
Oudste vermelding
Datum: 1354 (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 256).
Bron:
In 1354 wordt vermeld hoe huis Bemmel wordt ingenomen en verwoest door Eduard van Gelre. Dit was het gevolg van een ruzie met zijn broer Reinald III (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 256).
Bezitsgeschiedenis
Huis Bemmel wordt al genoemd in 1354. Gerard van Doornik kreeg in 1405 huis Bemmel in leen. Dit is de eerste vermelding van huis Bemmel in het leenregister van Gelre. Via Wilhelm Bor van Doornik kreeg de familie van Bemmel het huis in 1481 in bezit. Het huis zou tot in de zestiende eeuw het eigendom blijven van deze familie. Via een aantal ander familie kwam de familie Van Bemmel in 1664 weer in het bezit van huis Bemmel. Hierna was het kasteel achtereenvolgens in handen van de families Van Randwijck, Van Zitwitz, nogmaals Van Randwijck, Van Lynden, Van Hasselt, Van Schaayk en Aalbers. In 1921 werd de familie Ratering Arntz eigenaar van het kasteel. J. Ratering Arntz is de huidige eigenaar van huis Bemmel.
Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding van huis Bemmel dateert uit 1354. In dat jaar wordt het kasteel verwoest. De vierkante toren op de zuidwesthoek is waarschijnlijk het oudste deel van het huidige huis Bemmel. Die toren is mogelijk gebouwd in de vijftiende eeuw. Waarschijnlijk is die toren gebouwd op de resten van een oudere voorganger. De muurdikte van deze toren is slechts 50 centimeter, wat voor een middeleeuwse toren eigenlijk te weinig is. In de zestiende eeuw breidde men het huis uit. Men bouwde de noordelijke vleugel op een oudere kelder. Vervolgens bouwde men de oostelijke en zuidelijke vleugel. Zo ontstond er een kleine binnenplaats. De toegang tot die binnenplaats vormde een poort rechts van de toren. Een plattegrond, die in 1633 werd gemaakt naar aanleiding van een conflict, laat zien dat huis Bemmel destijds een vrij grote voorburcht kende. Huis Bemmel ziet er op die kaart uit zoals hierboven is beschreven. Rond huis Bemmel liep een gracht. Aan de westzijde van de toren lag een houten brug, die over de gracht naar de ingang voerde. Een tekening uit 1841 toont huis Bemmel zonder de zuidelijke vleugel, die toen kennelijk al verdwenen was. Een tekening, die een kwart eeuw later werd vervaardigd, laat zien dat toen ook de oostelijke vleugel deels was afgebroken en dat de trapgevels eveneens waren verwijderd. Aan het eind van de negentiende eeuw werd de gracht gedempt. Ook voorzag men het huis van een witte pleisterlaag. Tussen 1900 en 1915 werd het dak van de noordelijke vleugel vernieuwd, waarbij men de leidekking verving door dakpannen. Tenslotte bouwde men een serre aan en een klokkentorentje op de oostelijke vleugel. In 1941 voerde men aan huis Bemmel herstelwerkzaamheden uit. Hierbij verving men een houten serre aan de zuidvleugel door een uitbouw van steen. Oorspronkelijk had men in 1941 plannen voor een restauratie van het hele huis, maar die heeft kennelijk geen doorgang gevonden. In de winter van 1944-1954 werd huis Bemmel beschadigd als gevolg van oorlogshandelingen. Hierna moest vooral het dak hersteld worden.
Afbeeldingen
- Huis Bemmel gezien vanuit het zuidoosten. Tekening door H. Spilman uit 1742. Particuliere collectie M.F. Eliëns( Eliëns en Harenberg, 1984, p. 258). - Plattegrond van de kelderverdieping. RDMZ(Eliëns en Harenberg, 9184, p. 257).
Bronnen
Literatuur
Eliëns, F.M. en J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Rijswijk, p. 256-260.Stenvert, R, C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland. Zwolle, p. 111.
Documentatie
Coördinaten
Coordinaten: ,
Kaartblad: 40D , x: 190.037, y: 433.577, precisie 3
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: ?
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: W. Landewe
Beschrijving gemaakt: 19-10-2000
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
archeologisch onderzoek in 1982
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.