Object
Medler, Huis 't

Locatie
Adres: Ruurloseweg 115, 7251 LD Kranenburg
Kranenburg
Gemeente Gemeente Vorden
Provincie Gelderland

't Medler ligt ten oosten van Kranenburg in de buurschap Mossel.

Typologie

Typologie van het middeleeuwse huis in onbekend. Op basis van weerstandsmetingen kon worden vastgesteld dat het middeleeuwse huis een rechthoekige plattegrond heeft gehad van ca. 26 bij 10 meter. Aan- of uitbouwsels konden niet worden vastgesteld.

Huidige situatie
Op het landgoed staat een zeventiende-eeuws huis. Sporen van een ouder huis zijn nog aanwezig in het landschap.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het huidige 't Medler is geen middeleeuws bouwwerk. De oudste delen van het huis dateren uit de zeventiende eeuw. Ten oosten van dit zeventiende-eeuwse huis, ongeveer 250 meter ten zuiden van de Baakse beek, ligt een omgracht rechthoekig terrein. Dit terrein wordt door een binnengracht opgedeeld in twee min of meer gelijke delen. Het noordelijke deel is een ovaalvormig eiland, dat waarschijnlijk kunstmatig is opgeworpen. Hier heeft men relatief grote bakstenen gevonden. Dit alles wijst erop dat hier mogelijk al in de middeleeuwen een huis heeft gestaan.

Afmetingen
Op basis van weerstandsmetingen kon worden vastgesteld dat het middeleeuwse huis een rechthoekige plattegrond heeft gehad van ca. 26 bij 10 meter.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

De oudste vermelding van het huis is onbekend. Het goed werd voor het eerst vermeld in 1483, toen er sprake was van een boedelscheiding. Daarbij werd er echter geen melding gemaakt van een huis (Tengbergen 1988, 65).

Bezitsgeschiedenis
Het goed 't Medler wordt voor het eerst genoemd in 1483. In dat jaar vond een boedelscheiding plaats op initiatief van Jacob van Hackfort. Hij was eigenaar van de kastelen Vorden en Hackfort en bezat de goederen De Wiersse en 't Medler. Bij deze boedelscheiding werd een eventueel huis 't Medler niet vermeld. Toen Jacob in 1504 overleed werd het goed volgens de hierboven genoemde boedelscheiding opgedeeld tussen zijn twee zoons Hendrik en Berend. In 1815 kwam het 't Medler helemaal in bezit van Berend, toen zijn oudere broer overleed. Berend verkocht het goed in 1530 aan zijn schoonzuster Maria Hackfort-van Munster en haar tweede echtgenoot Michiel van Eck. Waarschijnlijk bouwden zij kort na 1530 een omgracht huis op het landgoed. Het huis bleef daarna ongeveer anderhalve eeuw in handen van het geslacht Van Eck. In 1620 kwam het huis in bezit van de laatste Van Eck, Hendrik, die in financiële problemen raakte. Als gevolg van een grote schuld had Sara Griffijns in 1642 beslag laten leggen op 't Medler. In 1651 wees het Hof van Gelderland het Medler toe aan de schuldeiseres met uitzondering van de feodale delen van het goed, die niet voor beslag vatbaar waren geweest. Tijdens de openbare verkoop in 1651 kocht Sara Griffijns zelf het landgoed. Zij kon er niet meteen gaan wonen, door een geschil met Hendrik van Eck, die niet wilde vertrekken. In 1652 moest Hendrik toch op las van het Hof van Gelderland het Medler verlaten. Vanaf 1654 bevond zich in het zeventiende-eeuwse herenhuis een schuilkapel. In 1657 droeg Sara haar recht van gewin over op Bernardina van Hoen, weduwe van Engelbert van Doetinchem. Haar ongetrouwde zoon kocht het Medler in 1681. Na zijn dood ging in datzelfde jaar gingen goed en huis over op zijn tante Judith van Hoen, weduwe van Gijsbert van Dorth. Judith droeg het Medler in 1684 als vrij en allodiaal goed in leen op aan de Staten van Gelderland. Tot op heden in het Medler in handen gebleven van het geslacht Van Dorth.

Bouwgeschiedenis
Het goed het Medler wordt in 1483 in een boedelscheiding genoemd. Het is onbekend of er toen al sprake was van een verdedigbaar huis. Ten oosten van het huidige zeventiende-eeuwse huis, ongeveer 250 meter ten zuiden van de Baakse beek, ligt een omgracht rechthoekig terrein. Dit terrein wordt door een binnengracht opgedeeld in twee min of meer gelijke delen. Het noordelijke deel is een ovaalvormig eiland, dat waarschijnlijk kunstmatig is opgeworpen. Hier heeft men in het verleden relatief grote bakstenen gevonden. Fundamenten werden bij opgravingen en weerstandsmetingen niet aangetroffen. Het is waarschijnlijk dat de bakstenen van de funderingen in het verleden zijn uitgebroken ten behoeve van hergebruik, maar archeologische sporen in de vorm van uitbraaksleuven geven een indruk van de plattegrond van het middeleeuwse huis, dat hier heeft gestaan. Waarschijnlijk was er sprake van een rechthoekig, eenbeukig, gebouw van ca. 26 bij 10 meter.In de literatuur worden Maria van Hackfort-van Munster en haar echtgenoot Michiel van Eck als opdrachtgevers genoemd. Zij zouden een eerste huis 't Medler kort na 1530 hebben laten bouwen. Het is onduidelijk wanneer dit huis is verlaten. In de zeventiende eeuw werd een nieuw huis op het landgoed gebouwd.

Afbeeldingen
Luchtfoto van het kasteelterrein. Het zeventiende-eeuwse Medler in vogelvlucht. Detail van een kaart uit 1651 naar schetsen door Nicolaas van Geelkercken uit 1627. Archief Geldersche Rekenkamer, inv.nr. 1637, kaartnr. 166 (afgebeeld in : Tengbergen 1988, 66).

Literatuur
Harenberg, J., 1969, De kastelen van Graafschap en Liemers. Zutphen, nr. 28.Ter Kuile, E.H., 1958, De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst. Deel III. De provincie Gelderland. Tweede stuk: Het kwartier van Zutphen. 's-Gravenhage, 152-153.Stenvert, R., C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland. Zwolle, 216.Tengebergen, A., 1988, De acht kastelen van Vorden. Zutphen, 64-75.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: W. Landewé
Beschrijving gemaakt: 20-11-2000

Archeologisch onderzoek RCE
Er is een archeologisch onderzoek geweest in 1966, waarbij proefsleuven zijn gegraven. Een rapport van dit onderzoek is niet bekend, maar in het archief van de familie Van Dorth tot Medler worden hierover gegevens bewaard (Bente 2003, 11).

Overig onderzoek
Bente, D.A. en P.A.M.M. van Kempen, 2003, Huis Het Medler, gemeente Vorden. Een inventariserend archeologisch onderzoek. Amsterdam.