Overdevecht / Compostel
VOLLEDIG [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Overdevecht / Compostel
Overdevecht / Compostel
Locatie
Adres: Biltstraat te Utrecht
Utrecht
Gemeente Utrecht
Provincie Utrecht
Overdevecht was gelegen nabij de huidige Biltstraat te Utrecht, op de plaats van de RK begraafplaats St. Barbara aan de Prinsesselaan.
Adres: Biltstraat te Utrecht
Utrecht
Gemeente Utrecht
Provincie Utrecht
Overdevecht was gelegen nabij de huidige Biltstraat te Utrecht, op de plaats van de RK begraafplaats St. Barbara aan de Prinsesselaan.
Typologie
Het is niet bekend welke type huis Overdevecht is geweest.
Het is niet bekend welke type huis Overdevecht is geweest.
Etymologie
Overdevecht was, vanuit Utrecht gezien, over de oostelijke arm van de (oude) Vecht gelegen.
Overdevecht was, vanuit Utrecht gezien, over de oostelijke arm van de (oude) Vecht gelegen.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 16-7-2009
Op de plek waar Overdevecht gelegen heeft, ligt tegenwoordig de RK begraafplaats St. Barbara.
Laatst bijgewerkt: 16-7-2009
Op de plek waar Overdevecht gelegen heeft, ligt tegenwoordig de RK begraafplaats St. Barbara.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Op de plek waar Overdevecht gestaan heeft, ligt nu de RK begraafplaats St. Barbara.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Op de plek waar Overdevecht gestaan heeft, ligt nu de RK begraafplaats St. Barbara.
Afmetingen
De afmetingen van het middeleeuwse Overdevecht zijn onbekend.
De afmetingen van het middeleeuwse Overdevecht zijn onbekend.
Fysisch-geografische situering
Zoals vermeld in Archis: geomorfologie - Bebouwing, geologie - Bebouwing.
Zoals vermeld in Archis: geomorfologie - Bebouwing, geologie - Bebouwing.
Oudste vermelding
Datum: 1263, 8 jan.
Bron: OSU III, nr. 1585 (Dekker 1983, 417).
Op 8 januari 1263 wordt Overdevecht voor het eerst genoemd als 'domum ipsius Ludolfi de Ultravech' (d.w.z. het huis van Ludolf van Overdevecht).
Datum: 1263, 8 jan.
Bron: OSU III, nr. 1585 (Dekker 1983, 417).
Op 8 januari 1263 wordt Overdevecht voor het eerst genoemd als 'domum ipsius Ludolfi de Ultravech' (d.w.z. het huis van Ludolf van Overdevecht).
Bezitsgeschiedenis
De eerste keer dat Overdevecht voorkomt in de bronnen, in 1263, wordt het beschreven als 'domum ipsius Ludolfi de Ultravech'(Dekker 1983, 417). Mogelijk is deze Ludolf van Overdevecht de stichter van het huis. Het was een leen van de domproost van Utrecht. Overdevecht werd door Ludolfs zoon, Herman, in 1308 in pand gegeven aan Peter Mouwerkijn. Het zou binnen tien jaar gelost worden. Dit gebeurde inderdaad in 1317 door Hermans zoon Herbert. De domproost had, nadat hij schadeloos was gesteld, Herbert van leenhulde ontslagen. Overdevecht was daarmee een allodiaal goed geworden. Overdevecht werd in 1317 doorverkocht aan de abdij van St. Steven van Oudwijk. Het is niet bekend of de familie Overdevecht het goed nog in leen heeft gekregen. Het huis is waarschijnlijk in de loop van de veertiende eeuw verdwenen. Zoals blijkt uit een verweerschrift uit ca. 1600 is in de loop van de tijd de naam van het goed veranderd. Overdevecht wordt daar beschreven als 'een hoffsteede wel eertijts heren Ludolffs hoffsteede geheeten, ...welcke hoffstede naderhandt genaempt is geworden Compostellen hoffsteede'. Deze naamsverandering is mogelijk al in de vijftiende eeuw tot stand gekomen. In de periode van 1405 tot 1430 ontvangt Oudwijk pacht van ene Braem van Compostel, mogelijk over het goed Overdevecht. In 1438 zegelt ene Herman van Compostel een pachtbrief waarin hij meldt dat hij van Oudwijk twee morgen land aan de zuidzijde van de Steenweg (de huidige Biltstraat) pacht. Waarschijnlijk is dit het goed Overdevecht geweest. Verder meldt hij dat hij 'dit voirscr. lant van slechten lande aengenomen hebben ende op mijns selfs cost bepoet, betymmert en becost hebbe'. Herman heeft dus alleen land ontvangen, en hij heeft er vervolgens zelf een huis gebouwd. Blijkbaar was het oude huis al verdwenen. Dit nieuwe huis, Compostel geheten, wordt door Oudwijk verpacht aan particulieren. In 1584 worden de bezittingen van Oudwijk onder beheer gesteld van de Utrechtse Ridderschap. Het goed, dat dan bestaat uit een huis met een boomgaard ter grootte van ongeveer twee morgen, wordt verpacht aan Cornelis Willemsz., die in 1587 opgevolgd wordt door Willem Henricxs. Van 1624 tot 1660 wordt Compostel gepacht door Wouter Jansz. van Wee, en vervolgens tot 1671 door Allard van Ewijck. Deze werd opgevolgd door zijn zoon Justus. Het goed werd toen beschreven als 'des convents lant, daer de hofstede genaemt Compostell gestaen heeft met een boomgaert'. Ook het 'nieuwe' huis op het goed was toen blijkbaar verdwenen. Waarschijnlijk is het deze Justus van Ewijck geweest die weer een nieuw huis Compostel heeft gebouwd. Door vererving ging het goed en het huis in 1754 over op de familie Harscamp, die het datzelfde jaar verkocht aan Aart van Scherpenzeel. Deze kocht de erfpacht af. In 1830 werd zijn kleinzoon Arnoldus nog genoemd als de eigenaar, maar in 1835 was het in bezit van de heer J.W. Arendts. Zijn kinderen verkochten het goed in 1871 aan de zes parochiën, die het terrein vervolgens ingericht hebben als begraafplaats.
De eerste keer dat Overdevecht voorkomt in de bronnen, in 1263, wordt het beschreven als 'domum ipsius Ludolfi de Ultravech'(Dekker 1983, 417). Mogelijk is deze Ludolf van Overdevecht de stichter van het huis. Het was een leen van de domproost van Utrecht. Overdevecht werd door Ludolfs zoon, Herman, in 1308 in pand gegeven aan Peter Mouwerkijn. Het zou binnen tien jaar gelost worden. Dit gebeurde inderdaad in 1317 door Hermans zoon Herbert. De domproost had, nadat hij schadeloos was gesteld, Herbert van leenhulde ontslagen. Overdevecht was daarmee een allodiaal goed geworden. Overdevecht werd in 1317 doorverkocht aan de abdij van St. Steven van Oudwijk. Het is niet bekend of de familie Overdevecht het goed nog in leen heeft gekregen. Het huis is waarschijnlijk in de loop van de veertiende eeuw verdwenen. Zoals blijkt uit een verweerschrift uit ca. 1600 is in de loop van de tijd de naam van het goed veranderd. Overdevecht wordt daar beschreven als 'een hoffsteede wel eertijts heren Ludolffs hoffsteede geheeten, ...welcke hoffstede naderhandt genaempt is geworden Compostellen hoffsteede'. Deze naamsverandering is mogelijk al in de vijftiende eeuw tot stand gekomen. In de periode van 1405 tot 1430 ontvangt Oudwijk pacht van ene Braem van Compostel, mogelijk over het goed Overdevecht. In 1438 zegelt ene Herman van Compostel een pachtbrief waarin hij meldt dat hij van Oudwijk twee morgen land aan de zuidzijde van de Steenweg (de huidige Biltstraat) pacht. Waarschijnlijk is dit het goed Overdevecht geweest. Verder meldt hij dat hij 'dit voirscr. lant van slechten lande aengenomen hebben ende op mijns selfs cost bepoet, betymmert en becost hebbe'. Herman heeft dus alleen land ontvangen, en hij heeft er vervolgens zelf een huis gebouwd. Blijkbaar was het oude huis al verdwenen. Dit nieuwe huis, Compostel geheten, wordt door Oudwijk verpacht aan particulieren. In 1584 worden de bezittingen van Oudwijk onder beheer gesteld van de Utrechtse Ridderschap. Het goed, dat dan bestaat uit een huis met een boomgaard ter grootte van ongeveer twee morgen, wordt verpacht aan Cornelis Willemsz., die in 1587 opgevolgd wordt door Willem Henricxs. Van 1624 tot 1660 wordt Compostel gepacht door Wouter Jansz. van Wee, en vervolgens tot 1671 door Allard van Ewijck. Deze werd opgevolgd door zijn zoon Justus. Het goed werd toen beschreven als 'des convents lant, daer de hofstede genaemt Compostell gestaen heeft met een boomgaert'. Ook het 'nieuwe' huis op het goed was toen blijkbaar verdwenen. Waarschijnlijk is het deze Justus van Ewijck geweest die weer een nieuw huis Compostel heeft gebouwd. Door vererving ging het goed en het huis in 1754 over op de familie Harscamp, die het datzelfde jaar verkocht aan Aart van Scherpenzeel. Deze kocht de erfpacht af. In 1830 werd zijn kleinzoon Arnoldus nog genoemd als de eigenaar, maar in 1835 was het in bezit van de heer J.W. Arendts. Zijn kinderen verkochten het goed in 1871 aan de zes parochiën, die het terrein vervolgens ingericht hebben als begraafplaats.
Bouwgeschiedenis
Overdevecht wordt in 1263 voor het eerst genoemd, en moet dus voor die tijd gebouwd zijn. Er zijn helaas geen verdere gegevens over de bouwgeschiedenis van dit huis. Het is tussen 1317 en 1438 verdwenen.In dat laatste jaar bouwde Herman van Compostel een nieuw huis op dit terrein, dat hij pachtte van het klooster Oudwijk.
Overdevecht wordt in 1263 voor het eerst genoemd, en moet dus voor die tijd gebouwd zijn. Er zijn helaas geen verdere gegevens over de bouwgeschiedenis van dit huis. Het is tussen 1317 en 1438 verdwenen.In dat laatste jaar bouwde Herman van Compostel een nieuw huis op dit terrein, dat hij pachtte van het klooster Oudwijk.
Afbeeldingen
- Van het huis en goed Overvecht: geen. - Compostel is afgebeeld op de kaart van Utrecht door Jacob van Deventer, ca. 1570 (Damsté 1967, tussen 44 en 45).- Kadastrale minuut, kadastrale gemeente Abstede, Utrecht, 1821, sectie A, blad 01 (geen sporen meer zichtbaar) (http://watwaswaar.nl/#VE-VE-6-ed-1v-1-3BlA-26lM---knG, geraadpleegd op 13-03-2010). - Kaart van het Hoogeland 1767. HUA TA Maliebaan 1767 (I).
- Van het huis en goed Overvecht: geen. - Compostel is afgebeeld op de kaart van Utrecht door Jacob van Deventer, ca. 1570 (Damsté 1967, tussen 44 en 45).- Kadastrale minuut, kadastrale gemeente Abstede, Utrecht, 1821, sectie A, blad 01 (geen sporen meer zichtbaar) (http://watwaswaar.nl/#VE-VE-6-ed-1v-1-3BlA-26lM---knG, geraadpleegd op 13-03-2010). - Kaart van het Hoogeland 1767. HUA TA Maliebaan 1767 (I).
Bronnen
OSU III, nr. 1585
OSU III, nr. 1585
Literatuur
- Damsté, P.H., 1967, 'Compostel in Utrecht', in: Jaarboekje van Oud-Utrecht 1967, 27-52.- Olde Meierink, B., e.a., 1995, Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, 551-552. - Dekker, C., 1983, Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen. Een institutioneel-geografische studie, Zutphen.
- Damsté, P.H., 1967, 'Compostel in Utrecht', in: Jaarboekje van Oud-Utrecht 1967, 27-52.- Olde Meierink, B., e.a., 1995, Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, 551-552. - Dekker, C., 1983, Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen. Een institutioneel-geografische studie, Zutphen.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Status:
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: onbekend
Bestemming:
Bestemmingsplan: onbekend
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 05-09-2001
Auteur: M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 05-09-2001
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
B, Bebouwing.
B, Bebouwing.
Bodemkundige codering
Lh, Bebouwing.
Lh, Bebouwing.
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.