Duno

VOLLEDIG [?]

Object
Duno

Locatie
Adres: Dunolaan
Heveadorp
Gemeente Renkum
Provincie Gelderland

De Duno ligt op een verhoging aan de Rijn ten zuiden van Heveadorp.

Typologie
Walburg (800-1100)
De Duno was een karakteristieke walburcht uit de 10e eeuw.

Etymologie
De naam Duno komt oftewel van 'duin', wat 'heuvel, verhoging' betekent, of is een samentrekking van 'duin-hoofd', wat 'de kop van een duin' betekent.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 23-3-2004

In het terrein zijn de wal en de gracht nog duidelijk zichtbaar.

Oudste vermelding
Datum: Onbekend.
Bron: Onbekend.

Onbekend.

Bezitsgeschiedenis
Op basis van de 11e-eeuwse kroniek van Alpertus Mettensis en de 12e-eeuwse levensbeschrijving van bisschop Meinwerk van Paderborn kan worden aangenomen dat de Duno in de 10e eeuw aangelegd is door graaf Wichman van Hamaland. Hij schonk het complex in 970 aan de abdij te Elten, maar zijn dochter Adela, die getrouwd was met graaf Balderik, protesteerde hiertegen en kreeg het in 996 terug. In 1018 kwamen Balderik en Adela ten val, werd hun bezit geconfisceerd en werden de meeste van hun goederen door de keizer geschonken aan de bisschop van Utrecht. De grond waarop de Duno lag was later eigendom van het geslacht Van Brakel van Doorwerth. In 1880 kwam het toe aan Louise Constance Jeanne van Brakell, die het verkocht aan haar tweede echtgenoot Werner van Pallandt. In 1888 werd het bij veiling aan L. W. F. Scheffer verkocht. In 1914 werd het verkocht aan Odo van Vloten, die het bij zijn dood in 1931 naliet aan de Stichting Gelders Landschap.

Historische betekenis
De Duno is één van de best bewaarde walburgen in het oosten van Nederland. Het is tevens een walburg met redelijk goed overgeleverde archeologische informatie, die ook gekoppeld kan worden aan het uit de geschreven bronnen bekende bezitscomplex van graaf Balderik en zijn echtgenote Adela in het begin van de 11e eeuw.

Bouwgeschiedenis
Wat nu nog zichtbaar is van de burcht, bestaat uit een ovale aarden wal van ca. 90 m. lengte met een binnenruimte van ca. 34 m. Aan de oostzijde bevindt zich geen wal (meer); hier loopt het terrein steil af van de stuwwal naar de rivier. Op de zuidwesthoek bevindt zich een bastionachtige verbreding in de wal, die door sommige auteurs geïnterpreteerd wordt als een latere motte, die aan de wal is toegevoegd. Er zijn verschillende opgravingen in het walcomplex uitgevoerd. Tijdens de oudste opgravingen, van L.J.F. Janssen in 1843, werd in het westelijke deel van de burcht een tufstenen muur van 3 meter lang en ca. 1 m breed aangetroffen, die echter later niet meer teruggevonden is.In 1954, 1955 en 1959 volgden drie opgravingscampagnes door de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek onder leiding van dr. J.G.N. Renaud. Blootgelegd werden een gedeelte van de aarden wal inclusief de toegang en een gedeelte van het binnenterrein. De wal was omgeven door een gracht met een V-vormige doorsnede, bijna 4 m. diep en 12 m. breed. Zowel in de aanleg van de gracht als van de wal werden minstens drie fasen vastgesteld, waarbij de gracht telkens naar buiten is opgeschoven. Na een mogelijk vierde fase is de gehele aanleg door brand verwoest en niet meer hersteld. De toegang bestond uit een 1.75-2,5 m brede doorgang in de wal met palen ter weerszijden, die mogelijk een overspanning droegen. De doorgang is driemaal hersteld. De wal werd verdedigd door een palissade, bestaande uit drie rijen houten palen. Onduidelijk is of het hier ging om een driedubbele rij palen of dat de drie rijen terug te voeren zijn op de eerder vastgestelde drie aanlegfasen van de burcht. Een latere verzwaring van de wal heeft eerdere bewoning overdekt.Aan de binnenzijde van de wal is een intensieve bewoningsdichtheid vastgesteld. Op basis van de analyse van het nederzettingsmateriaal (scherven aardewerk, metaal en dierlijk botmateriaal) kan deze bewoning, evenals de constructie van de wal, vooral worden gedateerd in de 10e eeuw, eindigend in het begin van de 11e eeuw.In 1997 is de burcht hersteld, dat wil zeggen dat er bomen zijn verwijderd uit de wal en de gracht en dat de gracht uitgegraven is. In de 18e eeuw is door Bomblé Vatebender een landhuis 'de Duno' gebouwd, dat echter niet op dezelfde plaats stond als de oude walburg. Dit huis is in de Tweede Wereldoorlog verwoest.