Object
Berenkamp

Locatie
Adres: Hemmelerweg 1, 3861 RC
Nijkerk
Gemeente Nijkerk
Provincie Gelderland

De Berenkamp is gelegen ten noorden van Nijkerk aan een doodlopende weg vanaf de Berencampweg.

Typologie

Waarschijnlijk was het middeleeuwse huis Berenkamp een eenvoudig rechthoekig huis met een gracht.

Etymologie
Het is niet bekend wat de betekenis van de naam Berenkamp is.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 31-3-2004

De Berenkamp is een rechthoekig bakstenen huis van drie verdiepingen met een zadeldak en aan de korte zijden trapgevels. Aan de rechter zijkant heeft het huis een aanbouw met een lessenaarsdak. Een kwart van het huis is onderkelderd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het kasteel zelf is beschermd als een rijksmonument. Het oudste deel van het huis dateert uit de 15e of 16e eeuw. De resten van een gracht zijn nog zichtbaar in het landschap.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bezitsgeschiedenis
De Berenkamp was oorspronkelijk in bezit van het geslacht Van Aller. In 1484 overleed Johan van Aller van Stoutenburg. Zijn bastaardzoon Gijsbert erfde de Berenkamp, maar kwam er niet vaak. Zijn tante, Ida van Aller, was echter wel geïnteresseerd in het huis. Gijsbert riep de hulp in van hertog Karel van Gelre om zich tegen haar te handhaven. Bij zijn dood in 1479 gaf Karel de Berenkamp aan zijn keukenmeester, Sander Bentinck den Bolde. De Bentincks bleven eeuwen eigenaren van de Berenkamp. Pas in 1668 werd het tot een leengoed van het gewest Gelderland gemaakt. Rond 1810 werd het goed aangekocht door de familie Van Weede van de Salentein. De Berenkamp was rond die tijd al vervallen tot een boerderij en werd bewoond door de familie Van de Beerencamp. Door vererving kwam het in bezit van de familie Van Haersma de With. Tegenwoordig is het eigendom van jonkheer H. M. D. Haersma de With.

Bouwgeschiedenis
Het oorspronkelijke rechthoekige deel van het huis, met de trapgevels en kruiskozijnen, dateert uit de 15e of 16e eeuw. Het is mogelijk dat het oorspronkelijke huis groter was dan het huidige gebouw, omdat resten van de muren in de bodem in de omtrek van het huidige gebouw zijn gevonden. Het huis stond in een diepe gracht met daarover een vaste brug. In de 17e eeuw werd het huis verdubbeld. In 1842 werd dit gedeelte verlaagd tot het huidige niveau. Waarschijnlijk werd in de eerste helft van de 19e eeuw veel van het gebouw afgebroken. De Berenkamp bestaat nu nog slechts uit een simpel huis met trapgevels en een zijvleugel met een lessenaarsdak.

Afbeeldingen
-Foto van het huis en plattegrond van de kelderverdieping in Eliëns en Harenberg, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, p. 355-356.
-Foto van het huis in Schellart, Historische landhuizen, p. 108.

Literatuur
-Stichting Vrienden van de Gelderse kastelen, 1948, Kasteelen in Gelderland, p. 103, Arnhem
-Aa, A. J. van der, 1840, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden II, p. 224, Gorinchem
-Eliëns, F. M. & J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland p. 355-356, Den Haag
-Entrop, P. J., 1772, Geographische beschryving van de provintie Gelderland, p. 237
-Schellart, A. I. J. M., 1975, Historische landhuizen p. 108, Deventer
-Tromp, H. M. J. & T. Henry-Buitenhuis, 1991, Historische buitenplaatsen in particulier bezit p. 74, Utrecht
-Zandstra, E., Kastelen en huizen op de Veluwe p. 70, 82, Den Haag
-Amersfoortsche Courant, 19-3-1956
-Veluws Dagblad, 6-5-1998

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 11-5-2004