Poelberg

VOLLEDIG [?]

Object
Poelberg

Locatie
Adres: Frank van Borsselenstraat, ong.
's-Heer Hendrikskinderen
Gemeente Goes
Provincie Zeeland

Poelberg lag ten zuidoosten van de kerk van 's-Heer Hendrikskinderen, ongeveer ten zuiden van de T-kruising van de huidige Jan van Brabantstraat en Zwanenburg. De hier gegeven coördinaten geven Archis waarnemingsnummer 236148 aan.

Typologie

Het gaat vermoedelijk om een motte.

Etymologie
Lag in het gebied 'de Poel' of 'de Goese Poel'.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 2012-04-06

Huidige functie:

Van het kasteel is niets meer waarneembaar. Ter plaatse ligt een woonwijk.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Afgegraven in 1875. Het terrein is volledig overbouwd en bevat vrijwel zeker geen sporen meer.

Afmetingen
In 1834 was de berg volgens De Man (1902) nog 7,25 m hoog.

Oudste vermelding
Datum: 16 nov 1350
Bron: ARA, Den Haag, leenregister rekenkamer 111 folio 7v,

Er is een mogelijke oudste vermelding: ''t werf ende 't voerhof'. Helaas is het citaat niet volledig genoeg opgenomen Bij Dekker 1971, 498, noot 96. Eigenlijk moeten wij terug naar de bron om de naamgeving te zoeken, die essentieel is voor een geschikte oudste vermelding.

Bezitsgeschiedenis
Het geslacht Van Schenge raakte zijn bezit kwijt, waarschijnlijk als gevolg van de partijkeuze na de dood van de zoon van Floris V, Jan I, in 1299; o.a. de Van Schenge's verzetten zich tegen de benoeming van Jan van Avesnes tot graaf van Holland en Zeeland. In 1350 was het perceel 't Werf en de 't voerhof met nog twee andere, Brandshof en die Boemghaert, gemeenschappelijk bezit van Jan van Beaumont (in 1331 ambachtsheer van 's-Heer Hendrikskinderen en zoon van Jan van Avesnes) en Wisse uten Poele, een lagere edelman.

Historische betekenis
De bewoning van de werf ging waarschijnlijk vooraf, en hangt samen met de stichting van de parochie 's-Heer Hendrikskinderen door heer Hendrik van Schenge (ca. 1200, vóór 1216). Aan het eind van de 13de eeuw werd ten noorden van de werf een nieuw kasteel, het Huis te Werf (Huis te Werve, 's-Heer Hendriksburg) gebouwd. In 1350 is er in het archief van de leen- en registerkamer van de grafelijkheid van Holland nog sprake van ''t werf ende 't voerhof'. De afgraving van de werf in 1875 geschiedde onder toezicht van J.A. Bevier de Fouw door J.F. Plompe. Deze vond er niets bijzonders.

Bouwgeschiedenis
De motte Poelberg is mogelijk in de late 12de eeuw opgeworpen door een lid van het geslacht Schenge. Dit geslacht wordt al in 1147 vermeld. Over de omvang, de oorspronkelijke hoogte en de bebouwing op de motte is niets bekend. In 1834 was de motte nog 7,25 meter hoog. Aan de voet van de motte lag een voorburcht, die in 1350 wordt vermeld. Door de bouw van een nieuw kasteel in de 13de eeuw zal de Poelberg zijn functie hebben verloren. De berg is in 1875 afgegraven.

Afbeeldingen
- Een situatieschets in Hollestelle 1986, 55, geeft de lokatie van werf, kerk en kasteel van 's-Heer Hendrikskinderen.- Kadastrale minuut, 1811-1832, 's-Heer Hendrikskinderen, Noord Brabant. Sectie B, blad 1, nabij 41? (http://watwaswaar.nl/#J6-Hg-7-ed-1v-1-1w00-1BtA---4IE, geraadpleegd op 23-01-2012).- Google Earth foto, 2012 Locatie Poelberg (NKS digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Dekker, C., Zuid-Beveland, Assen 1971, 498. L.M. Hollestelle LMz., 'het kasteel van 's-Heer Hendrikskinderen', Historisch Jaarboek voor Zuid- en Noord-Beveland no. 12, 1986, 51-70. De Man 1897.

Documentatie
PDB Middelburg, 48E/3Z

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.J.B. Kuipers
Beschrijving gemaakt: 18 april 1996

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
LPO

Bodemkundige codering

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.