Object
Hogewerf / Hogemeet / 't Hoge stuk

Locatie
Adres: Steeweg, ong.
Yerseke
Gemeente Reimerswaal
Provincie Zeeland

In het noordwesten van Yerseke, ten noorden van Steeweg en ten zuiden van de Carel Fabritiuslaan was de Hogewerf mogelijk gelegen. Archis geeft op de hier gegeven coördinaten een waarneming van 2 voormalige, afgegraven heuvels en een gracht. Er zijn echter in de nabijheid hiervan nog een aantal waarnemingen in Archis die ook betrekking zouden hebben op een voormalige vliedberg/motte/vluchtheuvel. Archis waarnemingsnummer 20670 is een waarneming uit 1928 van een afgegraven vliedberg (toponiem Hoge Werf), mogelijk zijn deze coördinaten slechts een benadering van de daadwerkelijke vondst. Waarneming 51393 spreekt van een scherven vondst op de locatie van een voormalige vliedberg en Archis waarnemingsnummer 20672 spreekt van "Jaspers Bergje"een afgegraven vliedberg gelegen temidden een toenmalige boomgaard (maar deze heeft inmiddels ruimte moeten maken voor nieuwbouw ten noorden van Yerseke).

Typologie

Op basis van de historische gegevens wordt hier een mottekasteel verondersteld.

Etymologie
Werf: Algemene benaming van een hoge plaats met een behuizing; in Zeeland een veel voorkomende veldnaam ter plaatse van (voormalige) vliedbergen.

Huidige situatie
De hoogstamboomgaard ter plaatse van de voormalige motte ligt tussen de Steehof (westen) en de in 1992 in het kader van een uitbreidingsplan afgebroken champignonkwekerij (oosten), op welke lokatie het 'tweede' kasteel van Yerseke, 't (Nieuwe) Burchtje, werd opgegraven.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Er is geen middeleeuwse bebouwing zichtbaar en de vliedberg is afgegraven, maar aangezien de ligging van dit object niet duidelijk is, valt ook moeilijk te zeggen of het overbouwd is of niet.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

"Van IJsseldijk 1973, 69"

8 maart 1391: 'van der Vesten opter waert, die in Jans ambacht staat, daer sal men enen dam in die gracht legghen, so dat men 't Huys niet houden en mach teeghens Jan van Heenvliet of tieghen den ambachtshere'.

Bezitsgeschiedenis
De oudste gegevens over de Heren van Yerseke dateren uit 1290. In 1402 was de vermoedelijke burchtheer baljuw Jan van Yerseke, gehuwd met jonkvrouw Katherine van Baersdorp (Baarsdorp). In of vóór 1411 huwde hij met Johanna van Bruëlis (eerder echtgenote van Colijn van Baersdorp). Het huys tot Yerseke werd in 1419 door Aelbrecht van Heenvliet ende van Cattendijke verwoest.

Historische betekenis
De plaats speelde een rol in het conflict tussen het geslacht Van Yerseke en dat van Heenvliet in de late 14de en het begin van de 15de eeuw.

Bouwgeschiedenis
De heren van Yerseke hebben hier mogelijk in de 13de eeuw een mottekasteel gesticht, vermoedelijk ter plaatse van een eerdere woonhoogte of wijkplaats voor mens en/of vee. In 1391 wordt als gevolg van ernstige meningsverschillen met heer Jan van Heenvliet besloten tot aanleg van een dam in de gracht, zodat de burcht in de toekomst moeilijk te verdedigen zou zijn. Het kasteel werd in 1419 verwoest. Enkele jaren later, vóór ca. 1430, werd direct ten oosten van het verwoeste huis een nieuw kasteel gebouwd, 't (Nieuwe) Burchtje. De bekende Zeeuwse amateurarcheoloog Hubregtse meldde in 1928 op de afgegraven vluchtberg de 'Hooge Meet' de vondst van aardewerkfragmenten: 'bleekgeel' (Pingsdorf en/of Andenne?), kogelpot en 'schaal'. 'Het Burgje' tegenover de Hooge Meet was volgens Hubregtse eveneens een vluchtberg of een met grond van de Hooge Meet gedempte gracht. Hierin werden eveneens 'blauwzwarte en lichtgele' scherven aangetroffen.

Afbeeldingen
Provinciaal Depot voor Bodemvondsten, Middelburg. Archief J.A. Hubregtse. Copie handschrift, losse aantekeningen Zuid-Beveland. Ierseke (ook opgenomen in dossier 49A/3Z).- Google Earth foto, 2012, mogelijke locatie Hogewerf te Yerseke (NKS digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Besteman 1981, nr. 146.- Van den Broecke 1978, 258-260.- W.E.P. van IJsseldijk, 1000 jaar Yerseke (Z.pl. 1973).

Documentatie
PDB, Middelburg: 49A/3Z

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.J.B. Kuipers, PDB, Middelburg
Beschrijving gemaakt: 3 mei 1996

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
2007: proefsleuven door SOB Research.

Geomorfologische codering
onbekend

Bodemkundige codering
onbekend