Voirt, de / De Voort

BASISREGISTRATIE [?]

Object
Voirt, de / De Voort

Locatie
Adres: Voortweg 8
Groeningen
Gemeente Boxmeer
Provincie Noord-Brabant

De Voirt lag ten westen van Groeningen, ten noorden van de Voortweg, ten oosten van de St Jansbeek.

Typologie
Adellijk huis (1250-1600)
Het huis was een adellijk buitenhuis, bestaande uit drie aan elkaar gebouwde hoge woonsegmenten omgeven door brede grachten [Van der Wielen].

Etymologie
Het huis werd genoemd naar de familie Van de Voirt [Van der Wielen].

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 23-11-2003

Huidige functie: Niet van toepassing

Van het middeleeuwse huis is niets meer over. Alleen de bouwhoeve bestaat nog [Van der Wielen].

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: Terrein met reliëf
Grondgebruik: (Boeren)erf

Er is geen middeleeuwse bebouwing meer zichtbaar. Het is niet bekend of zich onder de grond nog resten bevinden. Er zijn nog wel sporen van / delen van de gracht aanwezig in het landschap zoals dat op de kadastrale minuut zichtbaar was. De nog resterende 18e-eeuwse bouwhoeve, die deel uitmaakte van het kasteelterrein resteert nog en is een Rijksmonument. Het terrein staat niet op de AMK.

Afmetingen

Oudste vermelding
Datum: 1532
Bron: Akte, geciteerd in van Beurden, Taxandria 1926, 198.

Het goed de Voirt wordt vermeld in een acte van 1532, twee brieven en drie transfixen. Één van deze (is niet duidelijk welke) wordt geciteerd in artikel Taxandria, 1926: 'uuter huys ende hoefstat mit den gansen alingen thobehoiren, geheyten die Voert, daar Zweer ende Geerthuidt, eheluyde, huyden dat um des brieffs wonende sijn'.

Bezitsgeschiedenis
De oudste vermelding dateert uit 1532. Het huis werd waarschijnlijk gebouwd door de familie Van de Voirt. Later ging het over naar verschillende andere families, o.a. Collart van Lynden en Van Raveschoot van Capelle. De laatste voegt het toe aan het tegenover gelegen 's-Hertogentoren. In 1711 werd het huis gekocht door de Venlose burgemeester Arnoud Bloemarts [Van der Wielen].

Historische betekenis
Waarschijnlijk gering, hoewel het wel op een strategische plaats lag [Van der Wielen].

Bouwgeschiedenis
Het kasteel stamt uit de late middeleeuwen. De oudste vermelding dateert uit 1532. In 1711 werd het omschreven als 'het adelijck huijs ofte casteel te Vierlingsbeek, genampt De Voirt, mit sijne graften, visscherijen, plantagien, boomgaard, hof en onderste bouwhof groot hondert kleine morgen bouwlant en 36 kleine morgen weilant, 10 morgen tienderij enz.'. Aan het einde van de achttiende eeuw raakt het huis steeds verder in verval omdat de pachtinkomsten niet genoeg zijn om het huis te onderhouden. In 1806 werd besloten het huis af te breken. De toren en de voorpoort bleven staan en waren in 1860 nog te zien. In de loop van de tijd verdwenen die ook [Van der Wielen].

Afbeeldingen
- Gravure (?), 18e eeuw, Kasteel van Groeningen, onbekend (van Fierst 2004, 34).- Kadastrale minuut, 1811-1832, Vierlingsbeek, Noord Brabant. Sectie B, blad 2, 491-495(http://watwaswaar.nl/#e8-K4-8-ed-1v-1-41L6-1LOi---1cu, geraadpleegd op 07-11-2011).- Google Earth foto, 2011, locatie de Voirt (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 11, 860.- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 14, 836.- Beurden, A.F. van, 1926, 'Kasteel de Voirt onder Groeningen bij Vierlingsbeek',Taxandria, jaargang 33, 195-199.- Boven, M.M.A. van, 1982, Kastelen in Brabant. ‘Van Burcht tot Landhuis’, ’s-Hertogenbosch, 160.- Fierst, R. van, 2004, Kastelen, Kerken, Kapellen, Kloosters in de gemeente Boxmeer; Een historisch overzicht van de wereldlijke kerkelijke bouwwerken, Boxmeer, 33-34.

Documentatie
NKS documentatiecentrum, map 'De Voirt'.

Bescherming gebouw
Status: Rijksbescherming (18e eeuwse bouwhoeve)

Monumentnummer: 37403
ODB Beschrijving (monumentenregister.cultureelerfgoed.nl): 'Boerderij 'De Voort', behorende bij het verdwenen kasteeltje De Voirdt. Huis onder zadeldak en met aan weerszijden in en uitgezwenkte topgevels, met toppilaster en horizontale uitgemetselde banden. Zesdelige schuiframen. Omstreeks 1750'.

Bescherming terrein
Status: Onbeschermd

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 23-11-2003 / 07-11-2011
Laatst gewijzigd: 26-3-2015

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
Stichting Cultureel Erfgoed Boxmeer [Van der Wielen].

Geomorfologische codering
2R11, Geul van meanderend afwateringsstelsel

Bodemkundige codering
pKRn1-III, Leek-/woudeerdgronden; lichte zavel

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.