Zuileveld

BASISREGISTRATIE [?]

Object
Zuileveld

Locatie
Adres: Ten oosten van de Schoolstraat en onder het kruispunt van de Albert Schweitzer en Kochlaan
Vleuten
Gemeente Vleuten De Meern (1999)
Provincie Utrecht

Het kasteel lag even ten noordoosten van de huidige Hervormde kerk van Vleuten. De aangegeven coördinaten zijn gebaseerd op Archis waarnemingsnummer 410212.

Typologie

De omvang van het eilandje 30 x 30 meter duidt meer op een zaaltoren of compact kasteel (nr. 9 of 10) dan op bijvoorbeeld een woontoren.

Etymologie
Het kasteel lag op een veld en was oorspronkelijk in het bezit van het geslacht van Zuilen.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 29-08-1999

Onbekend

Oudste vermelding
Datum: 1443 12-04.
Bron: Archief van de St. Paulusabdij inv. nr. 505-3 folio LXXVI.

In 1443 droeg Steven Willemsz. van Zuylen van Nyevelt met toestemming van de bisschop aan de abdij van St. Paulus op 'Vijf mergen lants mitter huysinge ende hofstede die daer tegenwoirdich op staen ende allen hoeren toebehoeren alsoe die gelegen syn tot Vlueten by der kercke tusschen lande Gheryts van der Mye aen die oestsyde ende aen die westsyde die kercwech van Themaet'.

Bezitsgeschiedenis
De geschiedenis van het goed is niet geheel duidelijk, maar zoals de naam reeds doet vermoeden gaat het terug op de familie Van Zuylen. Het was tot 1443 allodiaal bezit. In dat jaar namelijk droeg Steven Willemsz. van Zuylen van Nyevelt met toestemming van de bisschop aan de abdij van St. Paulus op: 'vijf morgen land en de hofstede die daar tegenwoordig op staat gelegen te Vleuten bij de kerk'. Hij gaf de vrije eigendom aan de abt en kreeg het goed vervolgens als leen terug. Aan de westzijde van dit perceel lag de toenmalige kerkweg van Themaat (nu Schoolstraat). Eeuwenlang zijn deze 5 morgen als vaste eenheid belastingplichtig geweest. De naam Zuileveld evenwel komt dan nog niet voor. Nu het goed een leen was van de St. Paulusabdij kreeg het een plaats in de administratie der lenen. Na de dood van Steven werd in 1459 zijn zoon Willem leenman van de vijf morgen, maar deze transporteerde meteen aan Bartholomeus van Zuylen van Nyevelt. Zijn dochter Joest, die getrouwd was met Arend van Renesse, kreeg negen jaar later het leen, na opdracht door haar vader. Ook op dat moment is slechts sprake van vijf morgen land met huis en hofstede en toebehoren bij de kerk. In 1538 droeg Hendrik van Eemskerk het goed op aan de abt, die Johanna Dirks dochter van Zuylen beleende. Met deze leenbrief verscheen Hans Ernst van Renesse van Moermont in 1640 voor de Staten van Utrecht om erkenning van het leen als ridderhofstad te verzoeken. Hij had tevens enkele verklaringen van dorpsbewoners op zak, waaruit bleek, dat Renesse in het bezit was van een edelmanshuis genaamd Zuileveld met dubbele grachten en bouwhuis. Het was blijkbaar genoeg om de erkenning gehonoreerd te krijgen. Als uitvloeisel daarvan zal het zijn, dat pas na die tijd een 'heer van Zuileveld' voorkomt! In 1734 blijkt het terrein in gebruik te zijn als boomgaard en weiland en voortaan zal dit zo blijven. Wel wordt herhaaldelijk vermeld, dat er voorheen een herenhuis heeft gestaan.

Historische betekenis
Een van de vele huizen die in het bezit waren van telgen uit het invloedrijke geslacht Van Zuilen. Vanaf 1443 werd het een leen van de aanzienlijke St. Paulusabdij.

Bouwgeschiedenis
Het huis Zuileveld is waarschijnlijk gebouwd na de tweede helft van de 13e eeuw, toen de Van Zuilens een sterke positie in het Sticht begonnen te krijgen. Hoe dit huis er toen uit heeft gezien, is niet bekend. In 1640 verzocht Hans Ernst van Renesse van Moermont om erkenning van Zuileveld als ridderhofstad voor de Staten van Utrecht. Volgens de verklaringen van dorpsbewoners die hij ter bewijsvoering bij zich had, zou er sprake zijn van een edelmanshuis met dubbele grachten en een bouwhuis. Voor 1734 moet het huis zijn verdwenen, aangezien er toen alleen sprake was van een boomgaard en weiland op die plek. Er werd met geen woord over een huis gerept. Nadere gegevens zijn niet bekend.