Stormerdijk

VOLLEDIG [?]

Object
Stormerdijk

Locatie
Adres: Malapertweg 17 te Nieuwegein
Nieuwegein (voorheen Jutphaas)
Gemeente Nieuwegein
Provincie Utrecht

Stormerdijk was direct aan de Jutphase Wetering gelegen, ten zuiden van de Malapertweg. Het huis ten oosten van het landhuis is op de resten van de voorburcht gebouwd. Het hoofterrein heeft direct ten noorden daarvan gelegen, dicht langs de huidige weg. (bron: Archis monumentnummer 9253)

Typologie

Stormerdijk was een woontoren.

Etymologie
Onbekend

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 12-8-2009

Het middeleeuwse huis Stormerdijk bestaat niet meer. De locatie van de voormalige hoofdburcht is nu in gebruik als tuin en op de voormalige voorburcht staat nu een 19de-eeuwse villa.

Oudste vermelding
Datum: 1400
Bron: HUA, Huis Rijnhuizen, inv.nr. 123

"Er is geen citaat voorhanden"

Stormerdijk wordt vermeld in het Huisarchief van Huis Rijnhuizen als zijnde in 1400 gesticht (HUA, Huis Rijnhuizen, inv.nr. 123). Verder komt Stormerdijk wel voor op de 'lijst van ridderhofsteden' uit 1506, maar niet op de 'erkenningslijst' van ridderhofsteden uit 1535 (Resolutie van de Staten van Utrecht betreffende de erkenning van huizen en hun bewoners als riddermatig, 1535).

Bezitsgeschiedenis
Stormerdijk zou zijn gesticht door de familie Van Rijn, die tot aan het einde van de 16de eeuw eigenaar van Stormerdijk waren. Daarna kwam het huis in handen van Albert Proeys en zijn vrouw Catharina van Kerck. Nadat het goed tussentijds in bezit was geweest van de familie Van Baer, werd in 1681 Aart van Rooijenstein de nieuwe eigenaar. Van Rooijenstein heeft zelf nooit op Stormerdijk gewoond en verhuurde het aan diverse personen. Zoon Aart Corneliszn. erfde Stormerdijk na de dood van zijn vader in 1704. Zijn huwelijk met Agnes van Veldhuyzen bleef kinderloos, waarna het kasteel uiteindelijk door vererving in het bezit kwam van Wijnanda Blom. Na Wijnanda's overlijden in 1777 erfde haar dochter Anthonia Stormerdijk. Maar financiële problemen dwongen Anthonia en haar echtgenoot Gooyert van Schaik Stormerdijk in 1778 te verkopen. In 1778 kocht Jan Jacob de Geer, heer van Rijnhuizen, reeds in het bezit van het naburige vervallen Wijnestein, het eveneens vervallen kasteel Stormerdijk. Aan het eind van de 18de eeuw werd door een testamentaire beschikking een dochter van Jan Jacob de Geer van Rijnhuizen, Clara Charlotte, eigenaresse van de bouwval Stormerdijk. Na haar overlijden in 1803 erfde het derde kind van Clara Charlotte de Geer en haar overleden echtgenoot Willem Hendrik van Utenhove, Willem Hendrik Philibert baron van Utenhove, het goed Stormerdijk. Volgens overlevering zou Willem in 1809 opdracht hebben gegeven het oude in verval geraakte huis te slopen en op dezelfde plaats te doen herbouwen. Een kaart van Rijnhuizen uit 1780 geeft de kasteelplaats echter al zonder bebouwing weer, waarbij nog werd vermeld: 't Huys Geslegt'. Op de kadastrale minuut van 1819 is het middeleeuwse huis ook niet meer te zien. Na het overlijden van Louisa Maria Momma in 1877 werd het landgoed Stormerdijk te koop aangeboden. Koper van het geheel was mr. Hendrik Gabriël Römer, lid van de Gedeputeerde Staten van Utrecht en curator van de Rijksuniversiteit aldaar. Daarna is Stormerdijk nog in bezit geweest van de families Moerkoert, De Vor, Jongerius, Stevendaal en Van Bentum. Tegenwoordig bewoont de familie Van den Broek het huis Stormerdijk.

Bouwgeschiedenis
Er is niets bekend over hoe Stormerdijk er in de Middeleeuwen uit zag. Stormerdijk kan mogelijk met de bebouwing langs het Overeind in de Stichts-Hollandse oorlog van 1481-1483 zijn verwoest, hoewel het in tegenstelling tot Rijnhuizen, Plettenburg en Wijnestein (ook aan de Jutphasedijk gelegen) niet expliciet wordt genoemd. Op de oudste afbeelding van het huis (van landmeter Verstralen uit 1626 voor het kapittel Oudmunster) komt het voor als een direct aan de wetering gelegen klein, hoog blokvormig huis, met de nok evenwijdig aan de wetering. Dit is de situatie en verschijningsvorm die we ook op de tekening van Roelant Roghman uit 1646 aantreffen. Roghman heeft Stormerdijk afgebeeld als een enigszins langwerpig, vrij hoog huis met trapgevelbeëindigingen bestaande uit twee bouwlagen boven een kelder, met een zolderverdieping met borstwering. Tegen de oostgevel was een toilet uitgebouwd. Aan de zuidzijde sloot een veel lagere onderkelderde maar verdiepingloze aanbouw erop aan. Dit deel was gedekt door een zadeldak met de nok haaks op die van het hoge bouwdeel. In deze dwarsvleugel met trapgevel was de ingang gesitueerd. Deze ingang was gedetailleerd volgens de zogenaamde Dorische orde en links en rechts door een venster geflankeerd. Gezien de ingangspoort, de ontlastingsbogen en de gevelbeëindiging moet dit deel uit de jaren dertig of veertig van de 17de eeuw dateren. De gevel aan de Jutphasedijk is gezien de hoofdvorm duidelijk ouder en zou zeer goed omstreeks 1500 of eerder kunnen zijn gebouwd. De grote kruisvensters in de noordgevel en de kloostervensters in de westgevel zullen gezien de overeenkomstige ontlastingsbogen tegelijk met de bouw van de dwarsvleugel zijn veranderd. Het huis was niet bijzonder ruim, hetgeen overeenstemt met het feit dat het huis in 1694 drie haardsteden en één oven telde. Tussen 1731 en 1744 moet een ingrijpende verbouwing hebben plaatsgevonden. Het hoge bouwdeel wekt de indruk met een bouwlaag te zijn verlaagd, waarbij de trapgevelbeëindigingen vervangen zijn door tuitgevels. Ook de jongere dwarsvleugel kreeg een extra tuitgevel. Aan de linkerzijde van de dwarsvleugel, iets boven waterniveau, ziet men op de tekeningen van De Beijer een open bouwsel dat waarschijnlijk was bedoeld om eenden onderdak te verschaffen. In 1772 werd het huis genoemd 'vervallen, en in Handen van Huislieden (=boeren) zynde er alleen een oud Spyker of Woonhuis van overig'. In 1773 meldt de bewoonster Wijnanda Blom in een brief aan de 'Heeren Gedeputeerden van de Staten en Land van Utrecht' dat zij haar huis Stormerdijk wil afbreken. Inderdaad is dat geschied, want de kaart van Rijnhuizen uit 1780 geeft de kasteelplaats zonder bebouwing weer, waarbij nog werd vermeld: 't Huys Geslegt'.In het laatste kwart van de 18de eeuw kwam Stormerdijk in handen van de heer Hendrik Willem baron Van Utenhove. Volgens overlevering legde deze in 1809 op Stormerdijk een buitenplaats aan, die we zien op de kadastrale minuut uit ca. 1830. Dit is het nog bestaande 19de-eeuwse huis Stormerdijk. Het huis werd direct ten westen van het gesloopte huis gebouwd. Het witgepleisterde uiterlijk in classicistische stijl dateert pas uit de jaren zeventig van de 19de eeuw. Het heeft een groot gazon met een halfronde oprijlaan, die door twee ijzeren hekken wordt afgesloten, grenzend aan de Malapertweg. Aan de rechterzijgevel bevond zich oorspronkelijk een houten aanbouwsel (waarschijnlijk een kas) met daarnaast een prieel, beide zijn inmiddels verdwenen. De voorgevel van het huis is symmetrisch van opzet, waarbij een laag bordes naar de in het midden gesitueerde entree leidt.