Hagen / De Kelder

IN BEWERKING [?]

Object
Hagen / De Kelder

Locatie
Adres: Kelderlaan 11, 7009 BV Doetinchem
Doetinchem
Gemeente Doetinchem
Provincie Gelderland

Huis Hagen, ook wel De Kelder genoemd, ligt halverwege de Kruisberg op ongeveer 1 kilometer afstand van Doetinchem.

Typologie

De typologie van middeleeuws Hagen is onduidelijk

Etymologie
De naam 'De Kelder' is waarschijnlijk afgeleid van het Angelsaksische 'keld', wat 'bron' betekent. De naam 'Hagen' is mogelijk terug te voeren op het Germaanse 'hagana', dat een 'bosje' of 'omheining' aanduidt.

Huidige situatie
Hagen bestaat nu slechts nog uit een deel van het oorspronkelijk complex. Na de brand uit 1656 heeft men slechts dit deel van het hele huis herbouwd. Op het terrein links van het huis staat ook een vakschuur, die in 1985 gereconstrueerd is. Rechts van Hagen staat bovendien nog een negentiende-eeuws huis

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bezitsgeschiedenis
Vanaf de vijftiende eeuw wordt al melding gemaakt van bekleders van openbare functies, die de naam Haegen of Van Haegen dragen. Mogelijk hebben enkele ervan kasteel Hagen ook in hun bezit gehad. De met zekerheid oudst bekende eigenaar van Hagen is Margaretha van Eversdijck. Zij was de echtgenote van Frederick van Heeckeren genaamd Rechteren geheten Voorst. Door dit huwelijk kwam Hagen dus in bezit van de familie Van Voorst. Toen was Hagen nog een allodiaal goed. In 1636 erven de twee kleindochters van Margaretha en Frederick het huis. In 1652 verkocht één van hen, Frederica, haar aandeel in het bezit aan Hendrick Boshoff. Hij kocht later ook de andere helft van het bezit van de erfgenamen van Anna Margaretha, de tweede kleindochter. Hendrick Boshoff en zijn echtgenote Margaretha van Leefdael droegen Hagen in 1660 over aan hun zoon Hendrik Jan. Waarschijnlijk moest de familie het huis verkopen vanwege geldproblemen, want in 1662 blijkt Elsabe Margaretha van Baer eigenaresse te zijn van het huis. Op dat moment was Hagen nog steeds een allodiaal goed. In hetzelfde jaar nog droeg Elsabe Hagen in leen op aan de Staten van Gelderland. Haar zoon Frederick van en tot der Schuyren wordt in 1662 met het goed beleend. Waarschijnlijk bleef hij kinderloos, want Hagen werd in 1680 door hem nagelaten aan zijn zuster Judith Ermgart, die getrouwd was met Frederick van der Capellen tot den Boedelhoff. Hierdoor kwam Hagen in bezit van de familie Van der Capellen tot den Boedelhoff. In 1785 kwam Hagen in handen van de familie Van Rechteren, doordat erfdochter Anna Elisabeth Van der Capellen trouwde met Rudolf Christiaan van Rechteren. Anna werd in 1788 met Hagen beleend. Aan het begin van de negentiende eeuw was Hagen eigendom van de familie Pallandt van Keppel. Het is onbekend hoe dat zo gekomen is. Toen Floris van Pallandt in 1901 overleed, vererfde Hagen op zijn dochter Henriëtte Jeanne Adelaïde. Zij was de echtgenote van Vincent Johan Gerard Beelaerts van Blokland. In 1973 verkopen weduwe en kinderen van Vincent Pieter Adriaan Beelaerts van Blokland het grootste deel van het landgoed aan Stichitng Het Geldersch Landschap. De jongste zoon Floris François wordt eigenaar van het huis en het omliggende terrein met boerderij.

Historische betekenis

Bouwgeschiedenis
Het huidige Hagen dateert mogelijk uit de vijftiende eeuw. De tekening van H. de Winter vermeldt dat het huis in 1656 door een brand is verwoest. Het huidige huis Hagen bestaat uit een rechthoekige gebouw van ongeveer 17,5 bij 6 meter. Waarschijnlijk is het huidige gebouw een restant van het in 1656 afgebrande tweebeukige pand. Het huis is onderverdeeld in vijf traveeën en heeft één verdieping boven een kelder. Die verdieping bestaat uit één enkel zaal en kende ook oorspronkelijk geen binnenmuren. De kelderruimte heeft men in vier vakken verdeeld door gordelbogen. Deze gordelbogen rusten in het midden op vierkante pijlers. In het huis zijn nog moerbalken op sleutelstukken en een natuurschenen schouw in laat-gotische vorm aanwezig. Het huis heeft een zadeldak tussen twee trapgevels. Aan de voorzijde van het huis heeft men bij de restauratie van 1934 een bordes voor de ingang aangebracht met links onder de trap een dienstingang. Ook zijn toen opnieuw vensters met zandstenen kruisen aangebracht. De vensters in de zijgevels zijn wel oorspronkelijk. Het feit dat de achtgevel van het huis vrijwel geen ramen kent, doet vermoeden dat men alleen het voorste gedeelte van het huis heeft herbouwd en dat men aan de rest van de herbouw niet meer is toegekomen. Dat blijkt ook uit het feit dat de achtergevel slordig is gemetseld en dat er zich staande tanden aan de uiteinden van die gevel en iets links van het midden bevinden. Deze bouwsporen aan het huidige huis wijzen erop dat het mogelijk wel de bedoeling was ook de rest van Hagen te herbouwen. In 1934 leed het huis opnieuw schade als gevolg van een brand. Onder leiding van architect N. de Wolf werd het huis toen gerestaureerd. Hierna vestigde men er een streekmuseum in, maar vertrek van het museum uit het verwaarloosde huis moest er weer een restauratie plaatsvinden.