Object
Aldendriel

Locatie
Adres: Kasteelsestraat 2-4, 5451 NZ
Mill
Gemeente Mill en St. Hubert
Provincie Noord-Brabant

Aldendriel ligt ten oosten van Mill, net buiten het dorp aan de weg naar Haps, ten zuiden van de Kasteelsestraat.

Typologie
Adellijk huis (1250-1600)
Momenteel is het huis omgeven door een dubbele gracht; hoe het huis er oorspronkelijk uitzag is niet bekend [Van der Wielen].

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 20-03-2003

Huidige functie: Woning

Het hoofdgebouw bestaat uit drie vleugels in een u-vorm; het binnenpleintje wordt afgesloten door een poortgebouwtje met twee trapgeveltjes. De voorburcht vormt ook een u in de tegengestelde richting van het huis. Tussen het huis en de voorburcht wordt zo een afgesloten binnenplein gevormd. Het huis is dubbel omgracht; de voorburcht enkel [Van der Wielen].

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: Muurresten deels opgenomen in later muurwerk
Grondgebruik:

De kern van het huidige hoofgebouw is 16e-eeuws, maar inde bodem zouden zich nog ongedateerde, oudere fundamenten bevinden. Het huidige uiterlijk is ontstaan na een verbouwing in 1763. Het gebouw is een Rijksmonument.

Oudste vermelding
Datum: 1474
Bron: Geen bron voorhanden

Huys te Mill [Van der Wielen]

Bezitsgeschiedenis
Het is onbekend wanneer dit huis is gebouwd. De oudste vermelding stamt vermoedelijk uit 1474, al is onduidelijk op welke bron deze oudste vermelding is gebaseerd. De eerste bewoner die we bij naam weten te noemen was ene Hendrik van der Voort, die het huis rond 1500 bewoond zou hebben. Ene Bartholdt van der Voort wordt in 1648 als eigenaar genoemd. In 1754 werd het huis door baron Van Dongelbergh, de toenmalige eigenaar verkocht aan graaf De Pas de Feuquières uit Well. Via vererving kwam het in bezit van Willem de Liedel, die getrouwd was met Eleonora Ottilia, baronesse de Schloissnigg van Ebergassing, wiens familie het huis later zou erven. De burgemeester van Mill, de heer H. Verstraaten en de heer J. Hermanussen kochten in 1903 het kasteel. De familie van de laatste kreeg het in 1930 geheel in handen en maakten het huis tot middelpunt van een landbouwbedrijf. De beeldhouwer Manus Evers betrok na 1948 een deel van het kasteel. Begin jaren vijftig werden er plannen voor het huis ontwikkeld, waaronder dat van gemeentehuis. De gemeenteraad hield echter de koop tegen, en in 1963 werd het verkocht aan de Hollandse Betonmaatschappij, die het wilden verbouwen tot vakantieoord. Drs. J. van Oudenaerde bewoonde vanaf 1962 tot aan zijn dood in 1995 het huis, waarna de familie Hoefs het huis betrok en in de voorburcht een cateringbedrijf vestigde, wat heden ten dage gerund wordt door de heer van Lieshout. In 1999 werd het huis gekocht door de heer Ledeboer, die in 2002 zijn kantoor hier inrichtte [Van der Wielen].

Bouwgeschiedenis
Het is onbekend wanneer het oorspronkelijk huis gebouwd is. Er zitten in de bodem nog oude fundamenten, maar een datering hiervan is non-existent. Het huidige huis is grotendeels zestiende-eeuws, met belangrijke wijzigingen uit de zeventiende eeuw. Toen werden o.a. de kruisvensters door modernere vensters vervangen. In 1765 werd het poortgebouw vernieuwd, wat zich uitte in twee trapgeveltjes en nieuwe raampjes. Tijdens de Tweede Wereldoorlog liep het huis schade op, dat in 1948 werd hersteld. In 1964 volgde een grootscheepse restauratie, waarbij ook het vijftiende-eeuwse vakwerk werd ontdekt [Van der Wielen].

Afbeeldingen
- Gewassen pentekening, 1743, Kasteel Aldendriel, toegwezen aan J. de Beijer (Becx 1999, 122).- Kadastrale minuut, 1811-1832, Mill en Sint Hubert, Noord Brabant. Sectie B, blad 3, 629(http://watwaswaar.nl/#bw-Lw-7-ed-1v-1-3p7A-1T1M---30t, geraadpleegd op 15-11-2011).- Google Earth foto, 2011, locatie Arendriel, benadering (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 7, 969.- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 8, 420.- Aarts, B., 1990, Het Brabants Kasteel Thema Nummer Kasteel Aldendriel, jaargang 12, nr. 2.- Becx, E., et al., 1999, Kastelengids van Noord-Brabant, Utrecht, 122-124.- Boven, M.M.A. van, 1982, Kastelen in Brabant. ‘Van Burcht tot Landhuis’, ’s-Hertogenbosch, 145.- Kolman, C., B. Olde Meierink, R. Stenvert, 1997, Monumenten in Nederland Noord-Brabant, Zeist/Zwolle, 255.- Oirschot, A. Van, 1981, Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant. Hun bewoners en bewogen geschiedenis, Rijswijk, 286-288.- Tromp, H., 1997, Private Country Houses in the Netherlands, Zwolle/Zeist/Heerle, 244.

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status: Rijksbescherming

Monumentnummer: 29930
 ODB Beschrijving (monumentenregister.cultureelerfgoed.nl): 'Kasteel Aldendriel. Gedeeltelijk omgracht huis uit de eerste helft van de 17e eeuw, gewijzigd in 1763. Kern van het hoofdgebouw is een oudere vakwerkbouw uit de 16e eeuw. Ingangsvleugel met poortboog tussen trapgevels; aan de noordzijde van het binnenplein de woonvleugel, met oostelijke trapgevel; muurankers 1763. Voorhof met vijf poorttoegangen tussen bakstenen pilasters met natuurstenen bekroningen, 17e eeuw'.

Bescherming terrein
Status: Onbeschermd

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 20-03-2003 / 15-11-2011
Laatst gewijzigd: 19-3-2015

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
4H1, Horstglooiing (+/-dekzand)

Bodemkundige codering
zEZ21-VI, Hoge zwarte enkeerdgronden; leemarm en zwak lemig fijn zand