Malderburcht
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Malderburcht
Malderburcht
Locatie
Adres: Burchtselaan, tussen kanaal en Looistraat
Malden
Gemeente Heumen
Provincie Gelderland
De Malderburcht lag aan de Leigraaf, ten westen van het dorp Malden aan het Maas-Waalkanaal.
Adres: Burchtselaan, tussen kanaal en Looistraat
Malden
Gemeente Heumen
Provincie Gelderland
De Malderburcht lag aan de Leigraaf, ten westen van het dorp Malden aan het Maas-Waalkanaal.
Typologie
Motte (1000-1250)
De Malderburcht was rond en lag op een heuvel. De burcht had een dubbele omgrachting en een voorburcht.
Motte (1000-1250)
De Malderburcht was rond en lag op een heuvel. De burcht had een dubbele omgrachting en een voorburcht.
Etymologie
De Malderburcht is genoemd naar het dorp Malden.
De Malderburcht is genoemd naar het dorp Malden.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 13-2-2003
Het grachtenstelsel van de Malderburcht is nog aanwezig rond de voorburcht.
Laatst bijgewerkt: 13-2-2003
Het grachtenstelsel van de Malderburcht is nog aanwezig rond de voorburcht.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar: Muurresten ondergronds
Grondgebruik: Grasland
Resten van de hoofdburcht zijn nog in de grond aanwezig. De voorburcht is helemaal verdwenen. Bestemmingsplan: Agrarisch productiegebied / natuurgebied / archeologisch monument.ROB-objectnr. 46AN-36.
Zichtbaar: Muurresten ondergronds
Grondgebruik: Grasland
Resten van de hoofdburcht zijn nog in de grond aanwezig. De voorburcht is helemaal verdwenen. Bestemmingsplan: Agrarisch productiegebied / natuurgebied / archeologisch monument.ROB-objectnr. 46AN-36.
Afmetingen
De doorsnede van het door de buitenste gracht ingesloten terrein was ca. 120 meter.
De doorsnede van het door de buitenste gracht ingesloten terrein was ca. 120 meter.
Oudste vermelding
Datum: 1300
Bron:
Hendrik, ridder uit Heumen, schonk in 1268 aan het klooster in Grafenthal jaarlijks twee pond van de inkomsten uit het hof te Malden, dat in bezit was van Theodoricus Loeff. Gezien de vondst van tufsteen lijkt het zeer aannemelijk dat er in de 13e eeuw al een kasteel deel uitmaakte van de 'curia' Malden.
Datum: 1300
Bron:
Hendrik, ridder uit Heumen, schonk in 1268 aan het klooster in Grafenthal jaarlijks twee pond van de inkomsten uit het hof te Malden, dat in bezit was van Theodoricus Loeff. Gezien de vondst van tufsteen lijkt het zeer aannemelijk dat er in de 13e eeuw al een kasteel deel uitmaakte van de 'curia' Malden.
Bezitsgeschiedenis
De Malderburcht was een leen van de graven van Kleef. Het kasteel werd waarschijnlijk eind 12e eeuw gebouwd. Het was een 'ledighe huis', dat in 1268 in leen werd gehouden door Diederik Kortelueff. Deze was een onechte zoon van Diederik Grote Loeff, een broer van de graaf van Kleef. In 1301 werd Kortelueff er opnieuw mee beleend door Diederik VII, graaf van Kleef. Zijn kleinzoon, Theodoricus de Malden, verkocht de heerlijkheid Malden aan Gerardus, heer van Hoerne. Diens zoon Diederik verkocht in 1349 de heerlijkheid aan Johan van Groesbeeck, heer van Heumen. Daarmee werden Heumen en Malden één. De Malderburcht raakte snel hierna in verval.Het geslacht Groesbeek behield Malden tot 1660, toen het in bezit kwam van Ludolf Steenhuys. In 1767 raakte het kasteel door vererving in handen van Bernhard graaf van Welderen, heer van Ubbergen. In 1769 verkocht hij het aan de stad Nijmegen.
De Malderburcht was een leen van de graven van Kleef. Het kasteel werd waarschijnlijk eind 12e eeuw gebouwd. Het was een 'ledighe huis', dat in 1268 in leen werd gehouden door Diederik Kortelueff. Deze was een onechte zoon van Diederik Grote Loeff, een broer van de graaf van Kleef. In 1301 werd Kortelueff er opnieuw mee beleend door Diederik VII, graaf van Kleef. Zijn kleinzoon, Theodoricus de Malden, verkocht de heerlijkheid Malden aan Gerardus, heer van Hoerne. Diens zoon Diederik verkocht in 1349 de heerlijkheid aan Johan van Groesbeeck, heer van Heumen. Daarmee werden Heumen en Malden één. De Malderburcht raakte snel hierna in verval.Het geslacht Groesbeek behield Malden tot 1660, toen het in bezit kwam van Ludolf Steenhuys. In 1767 raakte het kasteel door vererving in handen van Bernhard graaf van Welderen, heer van Ubbergen. In 1769 verkocht hij het aan de stad Nijmegen.
Bouwgeschiedenis
Hoewel de eerste vermelding dateert uit 1300 , doet de tufsteenvondst uit 1910 vermoeden dat de Malderburcht rond 1200 is gebouwd. Het was een motte, een rond kasteel op een heuvel met de vorm van een afgeknotte kegel. De burcht had een dubbele gracht en een aarden wal, en een voorburcht. De doorsnede van het afgeknotte deel van de kegel was 29 meter, de oppervlakte van dit terrein ca. 700 vierkante meter. De doorsnede van het door de buitenste gracht ingesloten terrein was ca. 120 meter. Na de verkoop aan de heer van Heumen raakte de Malderburcht snel in verval. Deze heer had reeds een kasteel in Heumen en had geen behoefte aan een tweede kasteel vlakbij het eerste. In 1618 werd een proces gevoerd over het kappen van bomen die op de Malderburcht stonden; de burcht bestond toen nog slechts uit een heuvel met ondergrondse muurresten en bomen erop. Bij opgravingen in 1910 werd tufsteen en beton van het kasteel gevonden. In 1930-1931 werd de heuvel genivelleerd.
Hoewel de eerste vermelding dateert uit 1300 , doet de tufsteenvondst uit 1910 vermoeden dat de Malderburcht rond 1200 is gebouwd. Het was een motte, een rond kasteel op een heuvel met de vorm van een afgeknotte kegel. De burcht had een dubbele gracht en een aarden wal, en een voorburcht. De doorsnede van het afgeknotte deel van de kegel was 29 meter, de oppervlakte van dit terrein ca. 700 vierkante meter. De doorsnede van het door de buitenste gracht ingesloten terrein was ca. 120 meter. Na de verkoop aan de heer van Heumen raakte de Malderburcht snel in verval. Deze heer had reeds een kasteel in Heumen en had geen behoefte aan een tweede kasteel vlakbij het eerste. In 1618 werd een proces gevoerd over het kappen van bomen die op de Malderburcht stonden; de burcht bestond toen nog slechts uit een heuvel met ondergrondse muurresten en bomen erop. Bij opgravingen in 1910 werd tufsteen en beton van het kasteel gevonden. In 1930-1931 werd de heuvel genivelleerd.
Afbeeldingen
-Tekening van het kasteelterrein van de Malderburcht. Afgebeeld in Schulte, p. 223.
-Tekening van het kasteelterrein van de Malderburcht. Afgebeeld in Schulte, p. 223.
Bronnen
Literatuur
-Rijksdienst voor het oudheidkundig Bodemonderzoek, Jaarverslag 1979 (Rijswijk 198) 104-Aa, A. J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden VII (Gorinchem 1846) 615-Beaufort, R. P. F. de & H. van den Berg, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst: de Betuwe (Den Haag 1968) 294-Besteman, J. C., 'Mottes in the Netherlands: a provisional survey and inventory', in: T. J. Hoekstra, H. L. Janssen & I. W. L. Moerman, Liber Castellorum. 40 Variaties op het thema kasteel (Zutphen 1981) 40-59, aldaar 51-Dijkhof, E. C., Rijksgeschiedkundige publicatiën, Oorkondenboek van Gelre en Zutphen tot 1326 V: Abdij Grafenthal bij Goch (Den Haag 1993) nr. 1268.08.02-Driessen, H. L., 'De Malderburcht' in: Bijdragen en mededeelingen van Gelre 46 (1943) 49-55-Gorissen, F., Die Bürgen im Reich von Nimwegen ausserhalb der Stadt Nimwegen (Krefeld 1959) 137-Jong, J. A. B. M., Holland in vroeger tijd VI (Zaltbommel 1964) 148-Kalkwiek K. A., De hertog en zijn burchten (Zaltbommel 1976) 102, 180-Lacomblet, Th. J., Urkundenbuch für die Geschichte des Niederrheins (Düsseldorf 1840-1858) nr. 15-Niekus, T., 'De Malderburcht', in: Heerlijkheid Malden 1:3 (2000) 1-4-Nillesen, J. A., Geschiedenis der oude hoge heerlijkheid Malden (Malden 1975) 1-11-Schellart, A. I. J. M., Ronde burchten III (Muiderberg 1960) 27-Schevichaven, J. van, Geschiedkundige plaatsbeschrijving van het rijk van Nijmegen (Nijmegen 1846) 24-26-Schulte, A. G., Monumenten van geschiedenis en kunst: Het rijk van Nijmegen, westelijk gedeelte (Den Haag 1982) 222-223-Documentatie in de map 'Malden', bibliotheek NKS.
-Rijksdienst voor het oudheidkundig Bodemonderzoek, Jaarverslag 1979 (Rijswijk 198) 104-Aa, A. J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden VII (Gorinchem 1846) 615-Beaufort, R. P. F. de & H. van den Berg, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst: de Betuwe (Den Haag 1968) 294-Besteman, J. C., 'Mottes in the Netherlands: a provisional survey and inventory', in: T. J. Hoekstra, H. L. Janssen & I. W. L. Moerman, Liber Castellorum. 40 Variaties op het thema kasteel (Zutphen 1981) 40-59, aldaar 51-Dijkhof, E. C., Rijksgeschiedkundige publicatiën, Oorkondenboek van Gelre en Zutphen tot 1326 V: Abdij Grafenthal bij Goch (Den Haag 1993) nr. 1268.08.02-Driessen, H. L., 'De Malderburcht' in: Bijdragen en mededeelingen van Gelre 46 (1943) 49-55-Gorissen, F., Die Bürgen im Reich von Nimwegen ausserhalb der Stadt Nimwegen (Krefeld 1959) 137-Jong, J. A. B. M., Holland in vroeger tijd VI (Zaltbommel 1964) 148-Kalkwiek K. A., De hertog en zijn burchten (Zaltbommel 1976) 102, 180-Lacomblet, Th. J., Urkundenbuch für die Geschichte des Niederrheins (Düsseldorf 1840-1858) nr. 15-Niekus, T., 'De Malderburcht', in: Heerlijkheid Malden 1:3 (2000) 1-4-Nillesen, J. A., Geschiedenis der oude hoge heerlijkheid Malden (Malden 1975) 1-11-Schellart, A. I. J. M., Ronde burchten III (Muiderberg 1960) 27-Schevichaven, J. van, Geschiedkundige plaatsbeschrijving van het rijk van Nijmegen (Nijmegen 1846) 24-26-Schulte, A. G., Monumenten van geschiedenis en kunst: Het rijk van Nijmegen, westelijk gedeelte (Den Haag 1982) 222-223-Documentatie in de map 'Malden', bibliotheek NKS.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status: Rijksbescherming
Status: Rijksbescherming
Bescherming terrein
Status: Rijksbescherming
Status: Rijksbescherming
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming: Landbouw
Bestemmingsplan: J
Bestemming: Landbouw
Auteur en datum
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 16-4-2003
Laatst gewijzigd: 21-12-2005
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 16-4-2003
Laatst gewijzigd: 21-12-2005
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Inspectie door de ROB in 1996, 1979 en 1991.
Inspectie door de ROB in 1996, 1979 en 1991.
Overig onderzoek
opgraving door Luden van Heumen in 1910. De resultaten hiervan waren echter onbetrouwbaar en zijn verloren gegaan.
opgraving door Luden van Heumen in 1910. De resultaten hiervan waren echter onbetrouwbaar en zijn verloren gegaan.
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.