Amstel, Het slot

IN BEWERKING [?]

Object
Amstel, Het slot

Locatie
Adres:
Ouderkerk a/d Amstel
Gemeente
Provincie Noord-Holland

Op de plaats van het bekende oude Joodse kerkhof is een terreinverhoging. Bij de houten brug over de rivier moet het kasteel hebben gestaan, zoals uit diverse gegevens blijkt. (Schellart III 9)

Typologie
(?)
De schuin genomen luchtfoto's van de KLM en de verticaalopnamen van de Topografische Dienst laten beide de kans open dat de berg omringd was door een ronde gracht.(Schellart III 9)

Etymologie
Slot van de heren van Amstel

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 1960 (Schellart III 9)

Op de begraafplaats is een terreinverhoging.

Oudste vermelding
Datum: 1175
Bron: Groesbeek 252

De heren van Amstel komen hoogstwaarschijnlijk voort uit de schouten, die de bisschop van Utrecht had aangesteld. Het ambt was aanvankelijk niet erfelijk. Egbert van Amstel was de eerste die het schoutambt erfelijk in het bezit van zijn familie bracht.(1131) Het is niet waarschijnlijk dat een schout er een versterkt kasteel op nagehouden heeft. Een huis zal dan ook pas na zijn dood, in het laatste kwart van de 12e eeuw gebouwd zijn. Lang bestaan heeft het niet, want in 1204 werd het weer verwoest.

Bezitsgeschiedenis
De heren van Amstel komen hoogstwaarschijnlijk voort uit de schouten, die de bisschop van Utrecht had aangesteld. Het is niet waarschijnlijk dat een schout er een versterkt kasteel op nagehouden heeft. Een huis zal dan ook pas na zijn dood, in het laatste kwart van de 12e eeuw gebouwd zijn. Het werd op initiatief van Wouter heer van Egmond en Albert Banjaert, ridders, door de Kennemers in 1204 verwoest, waarschijnlijk om een vrije doorvaart in de Amstel te hebben. Aangenomen wordt dat het huis niet herbouwd werd en dat de van Amstel's onderdak hebben gevonden in het aan de bisschop toebehorende huis te Muiden. Coen Suser blijkt in 1390 van hertog Albrecht in leen te hebben: "Item die hofstede tot ouder Amstel ,daer die Burgh op plagh te staen". Later werd op dezelfde plek een "huis te Amstel" gebouwd. In 1541 maken Heijmans Jacobszoon en zijn vrouw Engeltje Cors hun testament, waarin zij aan hun zoon Jacob "'t huijs te Amstel en erve" met boomgaard, singel en bouwhuis, dat zij te Ouderkerk hebben liggen, vermaken. Deze Heijmans was in 1531 namens de stad Amsterdam ambachtsheer van Ouder Amstel geworden. Later bezit Jacob Backer, schepen van Amsterdam "'t huijs ten Aemstel mette boomgaert, elsen geboomte, cingel en laen", die hij in het vroege voorjaar van 1614 verkocht aan de opzieners van de Joodse gemeenten Beth Jahacob en Newé Sjalom, voor de som van 2700 gulden. Als bijzonderheid staat erbij vermeld de aanwezigheid van een "stenen camer". Een stenen huis was toen namelijk niet alledaags. De terreinen van het huis te Amstel zijn toen als begraafplaats in gebruik genomen. Het is vrijwel onmogelijk om hier opgravingen te doen. Toch is een werkgroep bezig met de bestudering van de zerken, in de hoop daarbij ook iets van het slot te vinden. Tot nu toe is niets van belang gevonden. (Groesbeek 252/254)

Bouwgeschiedenis
Gebouwd waarschijnlijk door de opvolger van Egbert van Amstel in de uitvoering van een motte en verwoest in 1204. Na 1390 is op dezelfde plek een "huis te Amstel" gebouwd, later aangegeven als "stenen camer". Het terrein is nu Joodse begraafplaats. De secretaris van de werkgroep Wolfgerus van Aemstel vertelt dat de Portugese jood De Castro in 1870 een paar graven heeft blootgelegd. Hij stuitte toen op oude fundamenten die in de richting van de voormalige kapel liepen. "Het vervelende is dat we hier geen archeologisch onderzoek kunnen doen".(copie uit de "Ronde Venen" dd 23/03/94 in Map Schellart) Op grond van vondsten, ligging, bodemkenmerken of andere indicaties wordt verwacht dat zich op dit terrein sporen zulllen bevinden. Om deze te kunnen waarnemen is het wenselijk dat event. grondwerkzaamheden dieper dan de bestaande bouwvoor tijdig worden gemeld aan de provinciaal archeoloog. (ROB)